Οι προμήθειες των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών υπό εξαφάνιση;

Με την IDD να προέρχεται κατευθείαν από την ολλανδική νομοθεσία, το τι ήδη ισχύει αλλά και το τι κυοφορείται, στις Κάτω Χώρες, σχετικά με τις προμήθειες των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών ενδιαφέρει εξίσου και την ελληνική αγορά.

Του Dik van Velzen, Insurance lawyer/teacher at NIBE-SVV

Η ασφάλιση είναι ένα σημαντικό κοινωνικό αγαθό και ταυτόχρονα μια επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό ισχύει για ολόκληρο τον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Αλλά οι δύο ιδιότητες είναι λίγο αντικρουόμενες και αυτό το «λίγο» γίνεται «πολύ», όταν τα συμφέροντα της κοινωνίας και του πελάτη θεωρούνται υποδεέστερα των συμφερόντων των διευθυντικών στελεχών, των μετόχων και των εργαζομένων. Σε αυτή την περίπτωση, ο νομοθέτης προβλέπει νέα μέτρα.

Πρόκειται για μια διαδικασία που ήδη συμβαίνει εδώ και χρόνια στην Ολλανδία. Αλλά –ίσως αναρωτιέστε– γιατί εσείς στην όμορφη Ελλάδα να ασχολείστε με το πώς ρυθμίζονται τα πράγματα στις υπερβολικά οργανωμένες και βροχερές Κάτω Χώρες; Λοιπόν, ένας λόγος θα ήταν η προετοιμασία. Επειδή αυτό που συμβαίνει στη χρηματοπιστωτική βιομηχανία στις Κάτω Χώρες, πιθανότατα θα έρθει στην Ελλάδα στο εγγύς μέλλον. Χάρη στην ΕΕ.

Μέχρι το 2008 σχεδόν κανείς στη χώρα μου δεν έδειχνε ενδιαφέρον για τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αλλά τότε συνέβη η τραπεζική κρίση. Σχεδόν όλες οι μεγάλες ολλανδικές τράπεζες χρειάστηκαν οικονομική υποστήριξη από την κυβέρνηση. Οι φορολογούμενοι, βέβαια, πλήρωσαν το τίμημα: πολλά δισεκατομμύρια ευρώ.

Ταυτόχρονα, έγινε εμφανές ότι οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές και οι διαμεσολαβούντες είχαν πουλήσει χρηματοοικονομικά προϊόντα σε μεγάλη κλίμακα, με τεράστια οφέλη για τον εαυτό τους, αλλά με καταστροφικό αποτέλεσμα για τον πελάτη.

Περίπου οι μισές ολλανδικές οικογένειες είχαν αγοράσει τέτοια προϊόντα (συχνά επρόκειτο για ένα ασφαλιστικό επενδυτικό προϊόν και ποια είναι η έννοια της λέξης «ασφάλιση», εάν το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου ασφαλές;).

Από τότε, τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα βρέθηκαν στο επίκεντρο της προσοχής, τόσο της κυβέρνησης, όσο και του κοινοβουλίου και του κοινού.

Ένα παράδειγμα: πριν από λίγους μήνες ανακοινώθηκε ότι η ING αποφάσισε να αυξήσει τον μισθό του Διευθύνοντος Συμβούλου της περισσότερο από 50%, σε πάνω από 3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Το κοινό, οι πολιτικοί και οι εργαζόμενοι της ING εξοργίστηκαν. Οι πελάτες της ING αποφάσισαν να μεταβούν σε άλλες τράπεζες. Και η αύξηση των αποδοχών αποσύρθηκε.

Αλλά και ο νομοθέτης προχώρησε σε νέες ρυθμίσεις σε ό,τι αφορά την πώληση χρηματοοικονομικών προϊόντων.

Εδώ και αρκετά χρόνια, οι προμήθειες επιτρέπονται μόνο εφόσον είναι απαραίτητες για την παροχή της υπηρεσίας. Συγχρόνως, απαγορεύεται ρητά η παροχή μπόνους στον διαμεσολαβητή. Επομένως, απαγορεύεται η υψηλότερη προμήθεια για την επίτευξη ορισμένου στόχου πωλήσεων.

Επίσης, απαγορεύονται όλες οι έμμεσες ανταμοιβές (από «δωρεάν εκπαίδευση» ή “ελεύθερο” λογισμικό μέχρι τα ταξίδια πωλήσεων).

Επιπλέον, υπάρχει απόλυτη απαγόρευση για την καταβολή προμηθειών για την πώληση ασφάλισης ζωής, ασφάλισης συντάξεων, ατομικής ασφάλισης αναπηρίας και ασφάλισης δανείων. Για τα προϊόντα αυτά απαγορεύεται στην τράπεζα ή στην ασφαλιστική εταιρεία να αμείβει τον διαμεσολαβούντα, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει εκ των προτέρων τον πελάτη σχετικά με το ποσό που πρέπει να πληρώσει ο ίδιος για τις συμβουλές και τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης. Μια παρόμοια υποχρέωση ισχύει και για τις direct πωλήσεις που κάνουν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές.

Όλα αυτά γίνονται για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η πώληση αυτών των χρηματοοικονομικών προϊόντων να καθοδηγείται περισσότερο από την ανταμοιβή του πωλητή, από ό,τι από το συμφέρον και την ανάγκη του πελάτη.

Αυτές τις μέρες συζητείται ένα επόμενο βήμα. Οι περισσότερες ασφαλιστικές και η Ολλανδική Αρχή Χρηματοπιστωτικών Αγορών ζητούν τη «διαφάνεια των προμηθειών» για όλες τις ασφαλίσεις για τις οποίες εξακολουθεί να ισχύει το καθεστώς προμήθειας (δηλαδή για το μεγαλύτερο μέρος των Γενικών Ασφαλίσεων).

Διαφάνεια των Προμηθειών σημαίνει ότι οι διαμεσολαβητές θα είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν εκ των προτέρων τον πελάτη σχετικά με το ύψος της προμήθειας που θα λάβουν για την πώληση ενός ασφαλιστικού προϊόντος.

Δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η πρόταση θα περάσει. Οι διαμεσολαβούντες αντιδρούν σθεναρά. Αλλά η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο είναι πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στην πώληση χρηματοπιστωτικών προϊόντων.

Επιπλέον, η δύναμη του λόμπι των ασφαλιστικών είναι μεγάλη (πολύ μεγαλύτερη από το λόμπι των διαμεσολαβητών) και οι ασφαλιστικές είναι όλο και περισσότερο πεπεισμένες ότι υπάρχουν πιο αποδοτικές μέθοδοι διανομής από τον ασφαλιστικό διαμεσολαβητή, οι απευθείας πωλήσεις μέσω διαδικτύου!

Σήμερα, στην ολλανδική αγορά, περισσότερο από το 50% του συνόλου των ατομικών ασφαλίσεων των Γενικών κλάδων (εκτός κλάδου Ζωής), πωλούνται από direct δίκτυα. Στην αγορά της ασφάλισης υγείας, μάλιστα, αυτό συμβαίνει σε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό.

Θα φτάσουν αυτές οι εξελίξεις και στην Ελλάδα;

Πρόσφατα τέθηκε σε ισχύ η οδηγία για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων (IDD). Για πολλές ευρωπαϊκές χώρες η εφαρμογή της IDD έφερε πολλούς νέους κανόνες. Όχι για τις Κάτω Χώρες. Η IDD φαίνεται να προέρχεται κατευθείαν από την ολλανδική νομοθεσία.

Και πριν από λίγες εβδομάδες, ο ευρωπαϊκός οργανισμός καταναλωτών (BEUC) ζήτησε την απαγόρευση σε όλη την ΕΕ των προμηθειών για την πώληση σύνθετα δομημένων προϊόντων, όπως η ασφάλιση ζωής, η ασφάλιση συντάξεων, η ατομική ασφάλιση αναπηρίας και τα στεγαστικά δάνεια.

«Θέλουμε την αντιγραφή των κανόνων της Ολλανδίας σε επίπεδο ΕΕ», φέρεται να δήλωσε εκπρόσωπος της BEUC. Η πρόταση τέθηκε υπόψη της ΕΕ. Και ξέρετε: οι μύλοι της ΕΕ γυρίζουν αργά, αλλά σταθερά. Και μόνο προς μία πλευρά.

Όμως, να θυμάστε και κάτι άλλο: ο ασφαλιστικός κλάδος εξακολουθεί να υφίσταται στις Κάτω Χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών. Και στη σχεδόν ασταμάτητα βροχερή Ολλανδία, για τους τελευταίους δύο μήνες ο ήλιος λάμπει σχεδόν καθημερινά σε ασυννέφιαστο ουρανό…