Πρόταση Ασφάλισης κυβερνοκινδύνων σε πλοία και πλωτά: Cl. 380 buy-back συμβόλαια

Η ασφάλιση είναι μια πραγματικά πολυδιάστατη δραστηριότητα με ενδιαφέρουσα δυναμική που εξελίσσεται διαρκώς, τόσο στους υφιστάμενους παραδοσιακούς κλάδους ασφάλισης όσο και σε νέους, αχαρτογράφητους κινδύνους.

Η στήλη “Πρόταση Ασφάλισης” αλλάζει λίγο τη δομή της, για να παρουσιάσει την πρόταση μιας κορυφαίας εταιρείας μεσιτών ασφαλίσεων, της Marsh Hellas, για την κάλυψη εξειδικευμένων κινδύνων στον τομέα της Ναυτιλίας.

Ο κ. Νίκος Ρεκαντζής, Δ/ντής του Τμήματος Ναυτασφαλίσεων του Ελληνικού Γραφείου της Marsh JLT Specialty, μας παρουσιάζει συνοπτικά το πλαίσιο και τη λειτουργία της ασφάλισης από κυβερνοεπιθέσεις στη ναυτιλία καθώς και τα συμβόλαια “Clause 380 buy-back”, που σχεδιάστηκαν για να παρέχουν λύση σε κινδύνους που εξαιρούνται από τα παραδοσιακά συμβόλαια ασφάλισης του ναυτιλιακού κλάδου.

Η ταχεία τεχνολογική επανάσταση που βρίσκεται εν εξελίξει, και η οποία συνοπτικά χαρακτηρίζεται ως 4η Βιομηχανική Επανάσταση, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη Ναυτιλία και δη τα πλοία και τις πλωτές κατασκευές.

Η τεχνολογική πρόοδος και η σωρευτική εμπειρία αιώνων ναυσιπλοΐας έχουν οδηγήσει σε μοντέρνα, τεχνολογικά εξελιγμένα πλοία με ηλεκτρονικά συστήματα διασυνδεδεμένα, είτε μέσω διαδικτύου είτε μέσω δορυφόρων, σε παγκόσμια κλίμακα (π.χ. συστήματα πλοήγησης και εύρεσης στίγματος). Η πρόοδος αυτή δημιουργεί νέα δεδομένα σε πολλούς επιμέρους τομείς του κλάδου και οι ναυτασφαλίσεις δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση.

Πριν όμως δούμε ποιες είναι οι λύσεις που παρέχει η ασφαλιστική αγορά, χρήσιμο είναι να σταθούμε στο status quo αναφορικά με τις επικρατέστερες ασφαλίσεις σχετιζόμενες με πλοία και πλωτά.

Η πλειονότητα των πλοίων του παγκοσμίου στόλου ασφαλίζεται κατά κύριο λόγο έναντι κινδύνων περιουσίας (Ασφάλιση Κύτους & Μηχανών ή Hull & Machinery, καθώς και Κίνδυνοι Πολέμου & Πολιτικών Οχλαγωγιών – War & Strikes Risks) καθώς και Αστικής Ευθύνης Έναντι Τρίτων (Protection & Indemnity).

Άλλες ασφαλιστικές καλύψεις σχετιζόμενες με ναυτιλιακές δραστηριότητες αφορούν την Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Λιμένων και Μαρινών, Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Ναυλωτή, Ασφαλίσεις Επαγγελματικής Ευθύνης, κ.λπ.

Καλύπτουν όμως οι συγκεκριμένοι τύποι ασφάλισης ζημίες οι οποίες μπορεί να προκληθούν από κυβερνοεπίθεση ή που να έχει συνεισφέρει στη ζημιά κυβερνοεπίθεση;

Με εξαίρεση την Αστική Ευθύνη Έναντι Τρίτων (Protection & Indemnity) η απάντηση είναι αρνητική: τα συμβόλαια περιουσίας πλοίων περιλαμβάνουν τη Ρήτρα Εξαίρεσης Κυβερνοκινδύνων (Cl. 380 Cyber Exclusion Clause). Παρεμφερείς εξαιρέσεις περιέχουν και τα συμβόλαια Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης Λιμένων και Μαρινών, Επαγγελματικής Ευθύνης, κ.λπ. Επομένως, περίπτωση ζημιάς που έχει προκληθεί από π.χ. μόλυνση των ηλεκτρονικών συστημάτων του ασφαλισμένου από κακόβουλο λογισμικό δεν θα μπορέσει να αποζημιωθεί από τα συμβόλαια αυτά.

Με την ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Έναντι Τρίτων (Protection & Indemnity) είναι πιο ξεκάθαρα τα πράγματα: δεν υπάρχει σχετική εξαίρεση, επομένως δεν τίθεται θέμα αποζημίωσης σχετικών περιστατικών (π.χ. αστική ευθύνη έναντι τρίτων από σύγκρουση του πλοίου που προκλήθηκε από επίθεση στα ηλεκτρονικά συστήματα πλοήγησης του πλοίου), παρά μόνο αν η επίθεση αυτή θεωρηθεί αποτέλεσμα τρομοκρατικής ενέργειας.

Συνέπεια των ανωτέρω η ασφαλιστική αγορά έχει αναπτύξει εδώ και κάποια χρόνια ασφαλιστήρια συμβόλαια για κινδύνους κυβερνοεπιθέσεων. Τα συμβόλαια αυτά είναι σπονδυλωτά, για να προσαρμόζονται στις ανάγκες του εκάστοτε ασφαλισμένου με βάση τις ψηφιακές προδιαγραφές της επιχείρησής του, το ρίσκο και την εν γένει φύση της δραστηριότητάς του.

Τα συμβόλαια αυτά καλύπτουν απώλεια δεδομένων και συνεπαγόμενες ζημίες, αποκατάσταση ζημιάς δικτύου και συνεπαγόμενη απώλεια εσόδων, παραβίαση ιδιωτικότητας, εκβιασμό (π.χ. πληρωμή λύτρων για πρόσβαση σε κλειδωμένα ηλεκτρονικά αρχεία) για να αναφερθούμε στα κυριότερα.

Οι καλύψεις αυτές, όμως, είναι κυρίως σχεδιασμένες για επιχειρήσεις και δραστηριότητες εκτός ναυτιλίας. Ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες επεκτείνουν την κάλυψη στα γραφεία ναυτιλιακών εταιρειών και τα υπολογιστικά τους συστήματα μόνο. Αυτό αφήνει ένα μεγάλο κενό: την κάλυψη απαιτήσεων ζημιών περιουσίας στα πλοία (H&M) συνεπεία κυβερνοεπίθεσης.

Αυτό έρχονται να καλύψουν εξειδικευμένα ασφαλιστικά προϊόντα, τα καλούμενα “Clause 380 buy-back” συμβόλαια, τα οποία επί της ουσίας ενεργοποιούνται στην περίπτωση ζημίας που θα εξαιρεθεί είτε από το συμβόλαιο Ασφάλισης Κύτους & Μηχανών (Hull & Machinery) είτε από το συμβόλαιο Κινδύνων Πολέμου & Πολιτικών Οχλαγωγιών (War & Strikes Risks). Η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι σχετικά πρόσφατη και επομένως είναι λίγοι οι ασφαλιστές που προσφέρουν την κάλυψη επί του παρόντος.

Η Marsh κατά τα ειωθότα έχει πρωτοστατήσει στον τομέα αυτό, καθώς έχει σχεδιάσει το λεκτικό σε κάποια από τα “Clause 380 buy-back” συμβόλαια της αγοράς, αναγνωρίζοντας το κενό και τη σπουδαιότητά του για τη ναυτιλιακή κοινότητα και δη τους πλοιοκτήτες και διαχειριστές πλοίων.