Πειρατεία: Ο κίνδυνος και η αντιμετώπισή του

Ο χάρτης της παγκόσμιας πειρατείας δείχνει να αλλάζει, όχι όμως και η ανάγκη για ασφαλιστική κάλυψη του κινδύνου

Άρθρο της κας Αναστασίας Καραΐσκου, Senior Undewriter Financial Lines & Casualty, AIG.

Μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες που αντιμετωπίζει η ναυτιλία εδώ και πολλά χρόνια είναι η απειλή της πειρατείας.

Ο χάρτης της παγκόσμιας πειρατείας δείχνει να αλλάζει. Τα περιστατικά στις παραδοσιακά επικίνδυνες περιοχές, όπως είναι ο Κόλπος του Άντεν και η Σομαλία, έχουν μειωθεί, ενώ παράλληλα έχει ενταθεί η συχνότητά τους στη Δυτική Αφρική (Κόλπος της Γουινέας) και στη Νοτιοανατολική Ασία (Malacca Strait, στενά μεταξύ Μαλαισίας/Ινδονησίας).

Το 2018, καταγράφηκαν 324 περιστατικά παγκοσμίως, με το 44% να διαδραματίζεται στα νιγηριανά ύδατα. Μόλις το 4ο τρίμηνο του 2018, καταγράφηκαν συνολικά 71 συμβάντα, εκ των οποίων το 55% αφορούσε σε εγκληματικές επιβιβάσεις, το 14% σε ύποπτες προσεγγίσεις, το 10% σε πειρατείες και το 21% σε επιθέσεις και επιδρομές.

Οι περιοχές υψηλού κινδύνου

Εξετάζοντας τα ανά τον κόσμο σημεία που τέτοια περιστατικά λαμβάνουν χώρα, στη Δυτική Αφρική σημειώνεται το 51% των περιστατικών, με την πλειοψηφία αυτών, ήτοι ποσοστό 64%, να λαμβάνει χώρα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Νιγηρίας. Ακολουθεί η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας με ποσοστό 24%, η Ανατολική Αφρική με 14%, ενώ τέλος στη Λατινική Αμερική σημειώθηκε το 11% των καταγεγραμμένων περιστατικών.

Ο κόλπος της Γουινέας ήταν και παραμένει μια περιοχή υψηλού κινδύνου, δεδομένου ότι η χώρα εξακολουθεί να αντιστέκεται στην άδεια επιβίβασης των μη Νιγηριανών ένοπλων φρουρών στα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στα ύδατά της.

Τέλη Οκτωβρίου του 2018, πλοίο ανεφοδιασμού γίνεται “θύμα” πειρατείας 67 ναυτικά μίλια από την ακτή Pointe Noire στο Κονγκό, ένα πρωτοφανές περιστατικό που από κλοπή φορτίου εξελίχτηκε σε πολύπλοκο επεισόδιο απαγωγής.

Το πλοίο καταλήφθηκε από τους πειρατές και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για την επίθεση εναντίον άλλου δεξαμενόπλοιου. Οι πειρατές, έχοντας πλέον και τον έλεγχο του δεύτερου πλοίου, το οδήγησαν βορειοδυτικά της Νιγηρίας και, μετά από την αποτυχημένη προσπάθειά τους να αποσπάσουν το φορτίο, απήγαγαν 12 μέλη του πληρώματος και τους μετέφεραν στο Δέλτα του Νίγηρα.

Η ομηρία έληξε στις αρχές Ιανουαρίου και με το εν λόγω περιστατικό καταδεικνύεται πως τα δεδομένα της πειρατείας στη Δυτική Αφρική αλλάζουν δραματικά. Αφενός, οι πειρατές επιτίθενται πιο οργανωμένα και σε μεγαλύτερη απόσταση από την ακτογραμμή και, αφετέρου, δεν διστάζουν να συμμετάσχουν σε απαγωγές φυσικών προσώπων, διεκδικώντας και αποσπώντας χρηματικά ποσά ως αντάλλαγμα για την απελευθέρωσή τους.

Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο Maritime Kidnap & Ransom (Maritime K&R) ενεργοποιείται σε περίπτωση πειρατείας και καλύπτει τα λύτρα που θα ζητηθούν για την απελευθέρωση του πλοίου και του πληρώματος, προβλέποντας παράλληλα και για μία εκτενή σειρά εξόδων που, δεδομένης της φύσης του κινδύνου, ενδέχεται να προκύψουν.

Μέτρα προστασίας των πλοίων

Η κατάσταση στη Σομαλία δείχνει να έχει εξομαλυνθεί επί του παρόντος, λόγω πληθώρας παραγόντων, όπως είναι η αυξημένη χρήση ένοπλων φρουρών, η παρουσία ναυτικής δύναμης και η λήψη μέτρων που εφαρμόζουν τα πλοία, σύμφωνα με το Best Management Practices 4 (BMP4).

Εξοπλισμένα δωμάτια πανικού (citadels), ενισχυμένα κιάλια, οπτικά νυχτερινής όρασης, συνεχής παρακολούθηση των ραντάρ, συρματοπλέγματα, αντλίες νερού, συναγερμοί, τακτικές ελιγμού και συνεχής εκπαίδευση του πληρώματος είναι κάποια από τα μέτρα προστασίας που περιγράφονται στο BMP4, ικανά για να αποτρέψουν τους πειρατές από ενδεχόμενη επίθεση.

Και ενώ το ενδεχόμενο η πειρατεία να επιστρέψει στα επίπεδα του 2009 φαντάζει απίθανο, είναι παρόλα αυτά ιδιαίτερα πιθανό το σενάριο της κατάληψης ενός μη επαρκώς προστατευμένου πλοίου για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, κατάληψη η οποία θα συνοδεύεται από υψηλές απαιτήσεις σε επίπεδο λύτρων για την “απελευθέρωση” του ίδιου του πλοίου και του πληρώματος.

Σημειώνεται ότι οι πειρατές εξακολουθούν να διεξάγουν επιχειρήσεις στην περιοχή, καθώς το 2018 καταγράφηκαν 18 προσπάθειες!

Ολοκληρωμένη ασφαλιστική κάλυψη από την AIG

Η AIG στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας τη διεθνή εμπειρία και τεχνογνωσία του Ομίλου στη συγκεκριμένη κατηγορία απειλών, απευθύνεται στη ναυτιλιακή αγορά και προσφέρει μια ολοκληρωμένη ασφαλιστική λύση.

Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο Maritime Kidnap & Ransom (Maritime K&R) ενεργοποιείται σε περίπτωση πειρατείας και καλύπτει τα λύτρα που θα ζητηθούν για την απελευθέρωση του πλοίου και του πληρώματος, προβλέποντας παράλληλα και για μία εκτενή σειρά εξόδων που, δεδομένης της φύσης του κινδύνου, ενδέχεται να προκύψουν, όπως απώλεια λύτρων κατά τη μεταφορά/παράδοσή τους, νομικά έξοδα, αμοιβές εταιρείας δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας για τη διαχείριση της εταιρικής φήμης, τόκους δανείων, έξοδα ψυχικής, σωματικής και οικονομικής αποκατάστασης του πληρώματος, έξοδα μεταφοράς λύτρων, και μια σειρά από συμπληρωματικά έξοδα, όπως η απώλεια ναύλων, τα λιμενικά έξοδα και το κόστος καυσίμων κατά τη διάρκεια της ομηρίας. Το προϊόν προσφέρεται με τοπική ανάληψη κινδύνου και διαχείριση ζημιών, εγγυώμενο έτσι την άμεση εξυπηρέτηση.

Μια από τις βασικές καλύψεις του προγράμματος είναι οι αμοιβές συμβούλων διαχείρισης κρίσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σε αυτές τις κρίσιμες καταστάσεις, απαιτείται επίπονη και αρκετές φορές εκτεταμένη επικοινωνία και διαπραγματεύσεις με τους πειρατές, καθώς φυσικά και ασφαλής παράδοση των λύτρων μέχρι την απελευθέρωση του πλοίου.

Αυτές οι από τη φύση τους απαιτητικές ενέργειες καθιστούν ζωτικής σημασίας την παρουσία εξειδικευμένων συμβούλων, που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην επιτυχή αντιμετώπιση του περιστατικού.

Η AIG έχει επιλέξει να συνεργαστεί με μια παγκόσμια ηγέτιδα συμβουλευτική εταιρεία, εξειδικευμένη σε θέματα αντιμετώπισης κρίσεων. Η εν λόγω εταιρεία αντιμετωπίζει ετησίως περίπου 80-100 περιπτώσεις απαγωγής, εκβιασμού, παράνομης κράτησης, πειρατείας, έκτακτης εκκένωσης και άλλα συναφή περιστατικά ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επιδιώκοντας να προσφέρει την πληρέστερη δυνατή κάλυψη, η AIG παρέχει επίσης πρόσβαση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, μέσω της οποίας το πλοίο παρακολουθείται από τους εξειδικευμένους συμβούλους κατά τη διέλευση και παραμονή του στην περιοχή υψηλού κινδύνου.

Μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας, ο ασφαλισμένος ενημερώνεται 24/7 για την κατάσταση ασφαλείας που επικρατεί στις γεωγραφικές ζώνες, λαμβάνει ειδοποιήσεις αναφορικά με τις καιρικές συνθήκες, την ασφάλεια της περιοχής και τα πρόσφατα περιστατικά πειρατείας που σημειώθηκαν στην επιλεγμένη διαδρομή.

Το ασφαλιστήριο συμβόλαιο Maritime Kidnap and Ransom παρέχεται από τον Κλάδο Χρηματικών Απωλειών της AIG και μαζί με την ασφάλιση φυσικών προσώπων –στην οποία καλύπτεται ένα μεγάλο εύρος απειλών εναντίον ιδιωτών και υπαλλήλων εταιρειών–, συναπαρτίζει τα ασφαλιστικά προγράμματα Διαχείρισης Κρίσεων.