Η συνεισφορά της ΤτΕ στην ασφαλιστική αγορά

Μια ενδιαφέρουσα συνοπτική παρουσίαση της πορείας της αγοράς ιδιωτικής ασφάλισης μετά την ανάληψη της εποπτείας από την Τράπεζα της Ελλάδος περιλαμβάνεται στην Ετήσια Έκθεση για την ελληνική οικονομία για το έτος 2013, την οποία παρουσίασε ο Διοικητής, κ. Γεώργιος Α. Προβόπουλος, στη σημερινή 81η Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος.

Διαβάστε το ενδιαφέρον απόσπασμα της Έκθεσης:

«Το 2013 ολοκληρώθηκαν τρία χρόνια από την ανάληψη από την Τράπεζα της Ελλάδος και της εποπτείας της αγοράς ιδιωτικής ασφάλισης. Τα συσσωρευμένα προβλήματα του κλάδου, σε συνδυασμό με την επίπτωση της δημοσιονομικής κρίσης, οδήγησαν αναπόφευκτα στην ανάκληση της άδειας λειτουργίας πέντε ασφαλιστικών επιχειρήσεων, ενώ δύο ακόμη εταιρίες έκλεισαν με ιδία βούληση, αφού πρώτα μετέφεραν το χαρτοφυλάκιό τους σε άλλη εταιρία.

Οι θεσμικές και ελεγκτικές παρεμβάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος είχαν ως γνώμονα αφενός την εξυγίανση της λειτουργίας της ιδιωτικής ασφάλισης προς όφελος των καταναλωτών και αφετέρου την έγκαιρη και πλήρη προετοιμασία της αγοράς για τη μετάβαση στο νέο θεσμικό καθεστώς της Φερεγγυότητας ΙΙ (Solvency II). Με τους ενδελεχείς και εντατικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν, ασκήθηκε πίεση ώστε οι ίδιες οι επιχειρήσεις να επιδιώκουν τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών τους, αλλά και να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου συνολικού ύψους περίπου 2 δισεκ. ευρώ.

Η σταθεροποίηση της πορείας προς τον εξορθολογισμό και τον εκσυγχρονισμό των δομών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την αποτελεσματική ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς, παρά τις αντιξοότητες της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας. Στην κατεύθυνση αυτή, η Τράπεζα της Ελλάδος με συνεχείς ελέγχους στοχεύει στη βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, τη διαφάνεια των συναλλαγών, καθώς και την προστασία της αγοράς, συνεπώς και του χρηματοπιστωτικού τομέα γενικότερα, από κάθε είδους αθέμιτες και ζημιογόνες πρακτικές, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και της ελληνικής οικονομίας».

Η αγορά ιδιωτικής ασφάλισης κατά το 2013

Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2013, η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα περιλάμβανε εβδομήντα δύο (72) ασφαλιστικές επιχειρήσεις με καθεστώς εγκατάστασης, με συνολικό ενεργητικό ύψους 14,9 δισεκ. ευρώ. Σε όρους παραγωγής ασφαλίστρων, το μερίδιο αγοράς των ελληνικών ανώνυμων εταιριών ανήλθε σε 50,9%, των θυγατρικών ομίλων ΕΕ σε 42,8%, των υποκαταστημάτων τρίτων χωρών και των υποκαταστημάτων κρατών-μελών της ΕΕ σε 6,3%.

Όσον αφορά το βαθμό συγκέντρωσης, ως προς την παραγωγή ασφαλίστρων, οι 5 και 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις κατέχουν το 71,8% και 89,8% της αγοράς στις ασφαλίσεις ζωής και το 37,5% και 63,2% στις ασφαλίσεις κατά ζημιών αντίστοιχα.

Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013, κύρια χαρακτηριστικά της ασφαλιστικής αγοράς ήταν η μείωση για δεύτερη συνεχή χρονιά της παραγωγής ασφαλίστρων και η συνέχιση των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, το ύψος των οποίων κατά την επισκοπούμενη περίοδο ανήλθε σε 200 εκατ. ευρώ. Αναφορικά με άλλα μεγέθη, τα έσοδα από πάσης φύσεως ασφάλιστρα υποχώρησαν κατά 9,75% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 και ανήλθαν σε 3 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων το 40,3% προήλθε από ασφαλίσεις ζωής και το 59,7% από ασφαλίσεις κατά ζημιών. Ειδικότερα, η μείωση των εσόδων από ασφαλίσεις ζωής ήταν της τάξεως του 13,7%, ενώ των εσόδων από ασφαλίσεις κατά ζημιών 6,9%. Το σύνολο των Τεχνικών Αποθεμάτων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων που εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος υποχώρησε περαιτέρω και διαμορφώθηκε σε 11,7 δισεκ. ευρώ (2012: 12,0 δισεκ. ευρώ). Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στις ασφαλίσεις ζωής, εξαιτίας των εξαγορών συμβολαίων αλλά και της υποχώρησης της νέας παραγωγής.

Κατά την ίδια περίοδο, η Τράπεζα της Ελλάδος συνέχισε την πολιτική εντατικοποίησης των επιτόπιων ελέγχων στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, διενεργώντας πάνω από 100 επιτόπιους έλεγχους και επιβάλλοντας τα προβλεπόμενα εποπτικά μέτρα στις περιπτώσεις όπου παρατηρήθηκαν αποκλίσεις από τα προβλεπόμενα στο κανονιστικό πλαίσιο. Παράλληλα, σε τακτά χρονικά διαστήματα, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τις διοικήσεις και στελέχη των επιχειρήσεων, όπου και τους επισημάνθηκαν ζητήματα διοικητικής οργάνωσης και κανονιστικής συμμόρφωσης, με έμφαση στην προετοιμασία της σταδιακής προσαρμογής των πρακτικών της αγοράς και της εσωτερικής οργάνωσης στις απαιτήσεις της Φερεγγυότητας ΙΙ.

Στο πλαίσιο της εν λόγω προετοιμασίας, συνεχίστηκε και κατά το 2013 η συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο σχεδιασμό και την υλοποίηση πανευρωπαϊκών ασκήσεων ποσοτικών επιπτώσεων. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετείχε, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), στην πανευρωπαϊκή άσκηση για την εκτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων μιας σειράς τροποποιήσεων που αφορούν προϊόντα με μακροχρόνιες εγγυήσεις επιτοκίου (Long Term Guarantees – LTG).

Συνεχίστηκαν επίσης οι εργασίες των οκτώ Ομάδων Εργασίας, που συστάθηκαν το 2012 με πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, με σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας των κατάλληλων στατιστικών στοιχείων των επιχειρήσεων αλλά και τη δημιουργία κατάλληλων αναλογιστικών υποδειγμάτων αποτίμησης συγκεκριμένων ασφαλιστικών κινδύνων. Σε συνεργασία με τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των λογισμικών για την παραγωγή των στατιστικών στοιχείων και την υποστήριξη των εν λόγω υποδειγμάτων και οριστικοποιήθηκαν οι σχετικές εκθέσεις.

Εκτός από τα μέτρα ενδιάμεσης εφαρμογής της Οδηγίας “Φερεγγυότητα ΙΙ”, οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος επεκτάθηκαν και στον κλάδο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, με την έκδοση των Πράξεων Εκτελεστικής Επιτροπής 30 και 31/30.9.2013 (ΦΕΚ Β 2556). Με την Πράξη 30/2013 για τη “Ρύθμιση θεμάτων διοικητικής και λογιστικής οργάνωσης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, ιδία δε αναφορικά με την εμπορική πολιτική, την πρόσκτηση εργασιών και τα συναφή με αυτήν δίκτυα, καθώς και την παρακολούθηση της παραγωγής, της είσπραξης ασφαλίστρων και της απόδοσης προμηθειών, και συναφείς κανόνες Δεοντολογίας”, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις υποχρεούνται, μεταξύ άλλων, να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν εμπορική πολιτική, κανονισμό πωλήσεων και πολιτική διαχείρισης παραγωγής και είσπραξης ασφαλίστρου, το ελάχιστο  περιεχόμενο των οποίων καθορίζει η Πράξη. Επίσης, περιγράφονται οι θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τις συναλλαγές των ασφαλιστικών επιχειρήσεων με τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές, ενώ  επιβάλλονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις τήρησης αρχείων και υποβολής αναφορών στην εποπτική αρχή. Η Πράξη 31/2013 “Κανονισμός Συμπεριφοράς των (Αντ)ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών” περιγράφει τα πρότυπα ενημέρωσης και επαγγελματικής συμπεριφοράς που οφείλουν να τηρούν οι διαμεσολαβητές κατά την προώθηση ασφαλιστικών προϊόντων, τόσο έναντι του πελάτη όσο και έναντι των άλλων διαμεσολαβητών και των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Η Πράξη περιέχει ενδεικτική περιπτωσιολογία αθέμιτων ή παραπλανητικών πρακτικών και προβλέπει την επιβολή διοικητικών  κυρώσεων σε βάρος όσων ασφαλιστικών διαμεσολαβητών μετέρχονται αυτές.

Επίσης, διά της θέσεως σε ισχύ της εν λόγω Πράξης, καταργήθηκε το Π.Δ. 298/86 (ΦΕΚ Α 133) “Δικαιώματα και υποχρεώσεις ασφαλιστικών πρακτόρων και παραγωγών ασφαλίσεων και Κανονισμός Συμπεριφοράς για την άσκηση του επαγγέλματος αυτών”, που προέβλεπε ότι οι ασφαλιστικοί πράκτορες μπορούν να παρακρατούν το εισπραχθέν από τους πελάτες ασφάλιστρο για ένα δίμηνο και, σε ό,τι αφορά τους χρόνους απόδοσης των ασφαλίστρων, εφαρμόζεται πλέον η διάταξη του άρθρου 33 παρ. 2 του Ν.Δ. 400/1970. Οι Πράξεις τέθηκαν σε ισχύ από την 1 Ιανουαρίου 2014.

Παράλληλα με την αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση, η Τράπεζα της Ελλάδος πραγματοποίησε ήδη έναν πρώτο κύκλο επισκέψεων σε επιχειρήσεις (αντ)ασφαλιστικής διαμεσολάβησης με μεγάλη παραγωγή. Σκοπός των συναντήσεων ήταν η γόνιμη ανταλλαγή απόψεων και προβληματισμών εν όψει της προετοιμασίας και του κλάδου της διαμεσολάβησης για τον ουσιαστικότερο ρόλο του στο καθεστώς της Φερεγγυότητας ΙΙ.

Τέλος, στο πλαίσιο της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων κρίσης που διεξήγαγε η Τράπεζα της Ελλάδος στα πιστωτικά ιδρύματα, αξιολογήθηκαν και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις των ασφαλιστικών εταιριών που αποτελούν θυγατρικές τραπεζών».