Η ασφαλιστική αγορά παρέχει ευρεία κάλυψη των φυσικών καταστροφών

Δυστυχώς και στη χώρα μας, έχει παρατηρηθεί αύξηση του φαινομένου των φυσικών καταστροφών με πολύ πρόσφατα τραγικά παραδείγματα τις πλημμύρες στη Μάνδρα και τις πυρκαγιές στο Μάτι. Ο κ. Νίκος Σπυράτος, Διευθυντής Ανάληψης Κινδύνων Ασφαλίσεων Ζημιών της ERGO, στη συνέντευξη που ακολουθεί, αναφέρεται στην ασφάλιση από τον Κίνδυνο των Φυσικών Καταστροφών και εξηγεί πώς μπορούν να μειωθούν οι καταστροφικές συνέπειές τους, τονίζοντας ότι «η ασφαλιστική αγορά παρέχει ευρεία κάλυψη με προσιτό κόστος».

Πείτε μας λίγα λόγια για την ασφάλιση από τον Κίνδυνο των Φυσικών Καταστροφών και πώς μπορούν να μειωθούν οι καταστροφικές συνέπειές τους;

Ν.Σ.: Παρακολουθώντας ένα ξένο ρεπορτάζ αναφορικά με το τραγικό γεγονός των πρόσφατων πυρκαγιών, συγκράτησα μεταξύ άλλων μια διαπίστωση του ρεπόρτερ, ότι το κλίμα της Ελλάδας είναι η ευλογία και η κατάρα της. Και πράγματι μπορεί σε αυτή την ποιητική διαπίστωση να βρεθούν πολλά ψήγματα αλήθειας.

Η χώρα μας βρίσκεται σε μια ιδανική γεωγραφική και κλιματική ζώνη, τα αποτελέσματα της οποίας απολαμβάνουμε στα βάθη των αιώνων. Η γειτνίαση με τη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική δημιούργησε ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες ώστε να ανθήσει η γεωργία και να μπορεί να καλλιεργηθεί στη χώρα μας τεράστια ποικιλία καρπών, με συνακόλουθη παράλληλη άνθηση της κτηνοτροφίας.

Επίσης, η θέση μας στη συμβολή τεκτονικών ρηγμάτων και η συνακόλουθη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής γονιμοποιεί ανά τους αιώνες τα εδάφη, ανεβάζοντας στην καλλιεργήσιμη επιφάνεια στοιχεία του υπεδάφους πλούσια σε θρεπτικά για το χώμα συστατικά και παράλληλα μέταλλα, τα οποία αποτέλεσαν τους δομικούς λίθους των οικισμών που δημιουργήθηκαν σε αυτές τις περιοχές και του πολιτισμού που αυτοί ανέπτυξαν.

Αυτή είναι αναμφισβήτητα η ευλογία μας, μια ευλογία η οποία, τα τελευταία χρόνια, συνετέλεσε σημαντικά στην ανάπτυξη αυτού του οποίου χαρακτηρίζουμε ως «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας, του τουρισμού. Πλην όμως, όπως πολύ εύστοχα σημείωσε και ο δημοσιογράφος του εν λόγω ρεπορτάζ, είναι ίσως και η κατάρα μας όσον αφορά τις εξίσου “ιδανικές” συνθήκες οι οποίες δημιουργούνται για την εκδήλωση μεγάλων καταστροφικών γεγονότων, είτε αυτά αφορούν δασικές πυρκαγιές είτε πλημμύρες αλλά και σεισμούς.

Η κλιματική αλλαγή, επίσης, έχει ξεφύγει προ πολλού ως θέμα προβληματισμού από τα έδρανα των Πανεπιστημίων και από τα διάφορα fora και έχει μπει δυστυχώς στην καθημερινότητά μας. Οι παραμεσόγειες χώρες σταδιακά αποκτούν στο κλίμα τους χαρακτηριστικά βορειοαφρικανικών χωρών, με έντονους καύσωνες και ξηρασίες, τις οποίες ακολουθούν λιγότερες του παρελθόντος σε συχνότητα αλλά εντυπωσιακά σφοδρότερες καταιγίδες, οι οποίες σε συνδυασμό και με την ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον οδηγούν σε ασυνήθιστες καταστροφές.

Όσον αφορά την ασφαλιστική προσέγγιση, η ελληνική αγορά μπορεί και παρέχει κάλυψη έναντι αυτών των γεγονότων. Μάλιστα, ενώ η αύξηση της συχνότητάς τους θα περίμενε κανείς να οδηγήσει σε κάπως συντηρητική προσέγγισή τους από πλευράς ασφαλιστικού καλύμματος, παρατηρούμε ότι σε πολλά πακέτα της Αγοράς για την ασφάλιση κατοικιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων η κάλυψη της πυρκαγιάς από δάσος έχει ενσωματωθεί στη βασική κάλυψη της πυρκαγιάς, ενώ η κάλυψη των καιρικών φαινομένων υπάρχει ως βασική κάλυψη στα περισσότερα από αυτά.

Επίσης, και η κάλυψη του σεισμού έχει γίνει πιο προσιτή και, ενώ η χώρα μας είναι από τις πλέον σεισμογενείς περιοχές της Ευρώπης με σημαντικά σεισμικά φαινόμενα τα οποία είχαν σοβαρές ασφαλιστικές προεκτάσεις, το κόστος της έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ως εκ τούτου, θα μπορούσαμε επιγραμματικά να πούμε ότι οι κίνδυνοι φυσικών καταστροφών υπάρχουν και θα υπάρχουν και στο μέλλον και παράλληλα με τις εργασίες και τις πρόνοιες της Πολιτείας αποτελεί αδιαμφισβήτητα άριστη επιλογή να υπάρχει και ένα ασφαλιστήριο περιουσίας, που να περιλαμβάνει τις παραπάνω καλύψεις ως τελευταία πρόνοια, αν αστοχήσουν οι ενέργειες της πρόληψης, της διαχείρισης και της καταστολής τέτοιων γεγονότων από τις αρμόδιες Αρχές.

Αναφορικά με τη μείωση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών αυτό είναι ένα θέμα που επιλαμβάνεται και διαχειρίζεται η Πολιτεία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες της και την Πολιτική Προστασία για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Πλην όμως, όσον αφορά το οικονομικό σκέλος των συνεπειών αυτών η ασφάλιση των περιουσιών είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση, τη στιγμή που η ελληνική ασφαλιστική αγορά έχει την εμπειρία, τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία να τις διαχειριστεί και το έχει αποδείξει πολλαπλώς και με μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν.

Οι κίνδυνοι φυσικών καταστροφών υπάρχουν και θα υπάρχουν και στο μέλλον και παράλληλα με τις εργασίες και τις πρόνοιες της Πολιτείας αποτελεί αδιαμφισβήτητα άριστη επιλογή να υπάρχει και ένα ασφαλιστήριο περιουσίας, που να περιλαμβάνει τις παραπάνω καλύψεις ως τελευταία πρόνοια, αν αστοχήσουν οι ενέργειες της πρόληψης, της διαχείρισης και της καταστολής τέτοιων γεγονότων από τις αρμόδιες Αρχές.    

Η ασφάλιση αυτών των κινδύνων είναι προσιτή για τον μέσο Έλληνα;

Ν.Σπ.: Όπως προανέφερα, παρά την αύξηση των φαινομένων η Αγορά δεν έκανε δυσπρόσιτη την ασφάλισή τους. Αντιθέτως, η ενσωμάτωση των καλύψεων πυρκαγιάς εκ δάσους και θύελλας, πλημμύρας, καταιγίδας στα πακέτα κατοικιών και επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με τη σταδιακή μείωση του κόστους ασφάλισης σεισμού την τελευταία 20ετία καθιστούν σχετικά εύκολη την ασφάλισή τους, ακόμη και εν μέσω της περιόδου οικονομικής κρίσης που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία.

Εδώ, βεβαίως, πρέπει να αναλογιστούμε αν η σχετική ασφαλιστική δαπάνη αποτελεί ελαστική ή ανελαστική δαπάνη για το ελληνικό νοικοκυριό, σε μια περίοδο όπου όλοι μας συρρικνώνουμε ή περιορίζουμε τις δαπάνες μας.

Σωστή απάντηση σε αυτό μάλλον δεν υπάρχει. Για τον μέσο Έλληνα είναι ίσως μια ελαστική δαπάνη, στη λογική ότι όταν το εισόδημα συρρικνώνεται υπάρχουν άλλες δαπάνες πιο σημαντικές να καλυφθούν (υγεία, εκπαίδευση, στέγαση, διατροφή, κ.λπ.). Πλην όμως, η απάντηση σε αυτό είναι προφανής και εύκολη, ότι όταν το οικογενειακό εισόδημα μειώνεται, η ανάγκη της ασφάλισης της περιουσίας γίνεται πιο επιτακτική και αναγκαία, καθότι αν συμβεί κάποια καταστροφή και ιδίως φυσική στην κατοικία στην οποία διαμένει, δεν θα είναι εύκολη η αντιμετώπισή της με ίδια κεφάλαια ή αποταμιεύσεις. Από την άλλη, η Πολιτεία, παρά την παρουσία την οποία δηλώνει πάντα σε τέτοιες καταστροφές με στόχο να απαλύνει τα αποτελέσματά τους, δεν μπορεί να αναλαμβάνει πάντα το έργο της αποκατάστασης εξ ιδίων, όταν και οι δικές της δαπάνες έχουν μειωθεί σημαντικά λόγω των περιορισμών της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, τα γεγονότα αυτά πέραν της ιδιωτικής περιουσίας πλήττουν και δημόσιες υποδομές, η αποκατάσταση των οποίων βαρύνει εξ ολοκλήρου την Πολιτεία.

«Συν Αθηνά και χείρα κίνει» ανέφερε ο Αίσωπος σε κάποιο μύθο του και δυστυχώς, μετά από τόσα χρόνια, η παραίνεσή του είναι καθόλα επίκαιρη.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να παραθέσω ένα περιστατικό το οποίο μου είχε προξενήσει μεγάλη εντύπωση πριν λίγα χρόνια, όταν παρακολούθησα ένα ρεπορτάζ της γαλλικής τηλεόρασης για την οικονομική κρίση στη Γαλλία.

Σε μια συνέντευξη έξω από ένα κοινωνικό παντοπωλείο μιας νεαρής μητέρας αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους είχε προστρέξει σε αυτό για να προμηθευτεί τα αναγκαία τρόφιμα για την οικογένειά της, ανέφερε ότι το εισόδημά της δεν επαρκεί, δεδομένης της ανάγκης κάλυψης με αυτό άλλων αναγκών, όπως του ενοικίου στέγασης και της ασφάλισης της κατοικίας στην οποία διέμενε, δαπάνες της οποίες θεωρούσε ως τις πλέον ανελαστικές, ακόμη και πάνω από αυτή της διατροφής.

Μπορεί βεβαίως η ασφάλιση της κατοικίας να ήταν απαίτηση του ιδιοκτήτη για την ενοικίασή της, πλην όμως η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και η θέση την οποία κατέλαβε η ασφάλιση κατοικίας σε αυτές μου έκανε μεγάλη εντύπωση και ενδεχομένως να αντανακλά και τη διαφορετική αντίληψη του μέσου Έλληνα στο θέμα, σε σχέση με την αντίστοιχη άλλων Ευρωπαίων.

Βεβαίως, σε αυτό το σημείο θα πρέπει η Αγορά να βρει τον ρόλο της και να αναζητήσει και να διορθώσει τα λάθη της, καθότι σε ένα πρόβλημα τόσο διαχρονικό δεν μπορεί να φταίει μόνον η «ασφαλιστική συνείδηση του Έλληνα».

Όταν το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη (περίπου 80%) ενώ αντιστοίχως το ποσοστό ασφάλισής τους είναι από τα χαμηλότερα (περίπου 15%), παρά τα πολλά, συνεχόμενα και μεγάλα καταστροφικά γεγονότα τα οποία έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, κάπου πρέπει να έχουμε κάνει και εμείς κάποια λάθη, ενημέρωσης ή άλλα, τα οποία πρέπει να εντοπίσουμε και να διορθώσουμε.

Όταν το οικογενειακό εισόδημα μειώνεται, η ανάγκη της ασφάλισης της περιουσίας γίνεται πιο επιτακτική και αναγκαία, καθότι αν συμβεί κάποια καταστροφή και ιδίως φυσική στην κατοικία στην οποία διαμένει, δεν θα είναι εύκολη η αντιμετώπισή της με ίδια κεφάλαια ή αποταμιεύσεις.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η ελληνική ασφαλιστική αγορά για την πρόληψη αυτών των φαινομένων;

Ν.Σπ.: «Tο προλαμβάνειν καλύτερο του θεραπεύειν» κήρυττε ο Ιπποκράτης, ενώ ο Πιττακός έλεγε ότι «είναι έργο των σοφών να προβλέψουν τη συμφορά πριν έρθει και έργο των γενναίων να αντιμετωπίσουν τη συμφορά όταν έρθει». Πρακτικά, η έννοια της ασφάλισης επικεντρώνεται κυρίως στην αντιμετώπιση της συμφοράς, οπότε σύμφωνα με τον Πιττακό κατατασσόμαστε μάλλον στους γενναίους και όχι στους σοφούς.

Η ασφαλιστική αγορά, ενώ έχει σημαντικές περγαμηνές στην αντιμετώπιση των οικονομικών αποτελεσμάτων των φυσικών καταστροφών στην ιδιωτική περιουσία, δεν έχει δυστυχώς δυνατότητα σημαντικής παρέμβασης στον τομέα της πρόληψής τους πέραν της ενημέρωσης.

Η πρόληψη τέτοιων γεγονότων αποτελεί αρμοδιότητα της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει περιορισμένες δυνατότητες, οι οποίες κυρίως επικεντρώνονται στον τομέα της ενημέρωσης και της ενίσχυσης δομών πρόληψης στα πλαίσια της κοινωνικής προσφοράς.

Συγκεκριμένα, ενώ στον τομέα της πρόληψης των γεγονότων αυτών η παρεμβατική δυνατότητα της ασφαλιστικής αγοράς είναι περιορισμένη, δεν είναι καθόλου περιορισμένη η δυνατότητά της να αναλάβει δράσεις ενημέρωσης τόσον των Πολιτών όσο και της Πολιτείας, καθώς και να ενισχύσει (οικονομικά, με παροχές ή με εθελοντική εργασία) τις δομές πρόληψης. Ήδη, αρκετοί εκπρόσωποί της έχουν προβεί σε μέτρα ενίσχυσης αυτών των Υπηρεσιών, διά της χορηγίας εξοπλισμού και οχημάτων και μάλιστα με μη προβαλλόμενο πάντα τρόπο. Η προσφορά είναι πάντα προσφορά, όταν όμως αυτή γίνεται χωρίς την αυτοπροβολή της η αξία της μεγαλώνει περισσότερο.

Όσον αφορά την ασφαλιστική αγορά υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα ανθρώπων που υπηρετούν, χωρίς να αυτοπροβάλλονται, το κοινό συμφέρον, με κίνδυνο της σωματικής τους ακεραιότητας, και εταιρειών οι οποίες καταναλώνουν μέρος των διαθεσίμων τους σε χορηγίες στους φορείς πρόληψης και καταστολής τέτοιων καταστροφών, ομοίως χωρίς αυτοπροβολή.

Επίσης, η ασφαλιστική σύμβαση, ενώ προφανώς δεν προλαμβάνει τα καταστροφικά φαινόμενα, έχει τη δυνατότητα να προλάβει τις δυσμενείς μελλοντικές επιπτώσεις τους στην ποιότητα ζωής των πληγέντων, με την παροχή ευρείας ασφαλιστικής κάλυψης σε προσιτό κόστος, το οποίο στη γενικότερη έννοιά του αποτελεί μια συμβολή στην πρόληψη, όχι των γεγονότων αλλά των δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων τους, κάτι το οποίο η ασφαλιστική αγορά εξασκεί επιμελώς και με μεγάλη επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

Ως επιμύθιο θα ανέφερα ένα ρητό που μου είχε πει ένας καλός φίλος και συνάδελφος κάποτε, ότι «ο έξυπνος μαθαίνει από τα λάθη του, ενώ ο σοφός μαθαίνει από τα λάθη των άλλων». Αφού, λοιπόν, κατά τον Πιττακό δεν μπορούμε να ενταχθούμε στην κατηγορία των σοφών, ας μείνουμε στην κατηγορία των γενναίων αλλά των έξυπνων γενναίων.