Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ για το 2012: Εξελίξεις στην Ιδιωτική Ασφαλιστική Αγορά και Εποπτεία

Μείωση παραγωγής ασφαλίστρων, αύξηση εξαγορών, υποχώρηση της αξίας των επενδύσεων των ασφαλιστικών εταιρειών: τα παραπάνω αναφέρονται ως κύρια χαρακτηριστικά της ασφαλιστικής αγοράς της χώρας μας, για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012, στην Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ για το 2012. Για να αντιμετωπιστούν οι επιδράσεις των παραπάνω παραγόντων, σε συνδυασμό με τις συνέπειες από το PSI+, πραγματοποιήθηκαν αυξήσεις κεφαλαίων ύψους €1,5 δισεκ., ενώ 23 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, από τις 55 που εδρεύουν στην Ελλάδα, έκαναν χρήση της δυνατότητας παρέκκλισης στην αποτίμηση των ΟΕΔ.

Στην Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ αναφέρονται τα ακόλουθα, σχετικά με την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά και την εποπτεία:
•  Η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα περιλαμβάνει 75 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, 55 με έδρα στην Ελλάδα και20 οι οποίες αποτελούν υποκαταστήματα επιχειρήσεων που εδρεύουν στην ΕΕ και στον ΕΟΧ, με συνολικό ενεργητικό ύψους 14 δισ. ευρώ. Σε όρους παραγωγής ασφαλίστρων, οι ελληνικές ανώνυμες ασφαλιστικές εταιρίες κατέχουν μερίδιο αγοράς 48,7%, οι θυγατρικές ομίλων με έδρα σε άλλες χώρες της ΕΕ 41,8%, τα υποκαταστήματα τρίτων χωρών σε 5,4% και τα υποκαταστήματα κρατών-μελών της ΕΕ σε 4,1%. 
Αναφορικά με το βαθμό συγκέντρωσης της αγοράς, ως προς την παραγωγή ασφαλίστρων, οι 5 και 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις κατέχουν το 67,2% και 92,7% της αγοράς στις ασφαλίσεις ζωής, και το 37,2% και 62,2% στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, αντίστοιχα. Τα εν λόγω ποσοστά κυμαίνονται σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το 2011.

•  Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012, τα κύρια χαρακτηριστικά της ασφαλιστικής αγοράς ήταν ημείωση, για δεύτερη συνεχή χρονιά, της παραγωγής νέων συμβολαίων και η σημαντική αύξηση του αριθμού των εξαγορών τους. Παράλληλα, παρατηρήθηκε υποχώρηση στην αξία των επενδύσεων των ασφαλιστικών εταιρειών, μεγάλο μέρος των οποίων αφορά ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ), απόρροια του PSI+ και του προγράμματος επαναγοράς.

•  Για να αντιμετωπιστούν οι επιδράσεις των ανωτέρω εξελίξεων, πραγματοποιήθηκαν αυξήσεις κεφαλαίωνύψους 1,5 δισ. ευρώ, ενώ ειδικότερα για τις επιπτώσεις από το PSI+ επιτράπηκε στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις η πολιτική της παρέκκλισης στην αποτίμηση των ΟΕΔ και η σταδιακή κάλυψη της ζημίας μέχρι το τέλος του 2013. Από τις 55 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Ελλάδα, οι 23 έκαναν χρήση της δυνατότητας παρέκκλισης.

• Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012, τα έσοδα από πάσης φύσεως ασφάλιστρα εμφάνισαν υποχώρηση κατά 11,4%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, και ανήλθαν σε 3.372 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 42% προήλθε από ασφαλίσεις ζωής και το 58% από ασφαλίσεις κατά ζημιών. Από τις επιμέρους συνιστώσες, η μείωση των εσόδων από ασφαλίσεις ζωής ανήλθε σε 9,7%, ενώ εκείνη από ασφαλίσεις κατά ζημιών σε 12,6%. Το σύνολο των τεχνικών αποθεμάτων ανήλθε σε 12,0 δισεκ. ευρώ (Ιαν.-Σεπτ. 2011: 12,3 δισ. ευρώ). Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στις κλασικές ασφαλίσεις ζωής, όπου σημειώθηκε μείωση κατά 7,5%, εξαιτίας των εξαγορών συμβολαίων, αλλά και της υποχώρησης της παραγωγής, καθώς παρατηρήθηκε αύξηση 4,3% στις ασφαλίσεις κατά ζημιών.

• Οι ενέργειες για τη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου της ευρωπαϊκής Οδηγίας Omnibus II, η οποία τροποποιεί την Οδηγία που αναφέρεται ως “Φερεγγυότητα ΙΙ” (Solvency II), συνεχίστηκαν και κατά το 2012, εξέλιξη που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) να εκδώσει γνωμοδότηση για ενδιάμεση εφαρμογή (interim implementation), ώστε να υπάρξει σύγκλιση του θεσμικού πλαισίου των χωρών μελών της ΕΕ προς ένα τμήμα της “Φερεγγυότητας ΙΙ” από 1.1.2014.
Η Τράπεζα της Ελλάδος σχεδιάζει τις ενέργειές της σε συντονισμό με την ΕΙΟΡΑ για την εφαρμογή της ανωτέρω γνωμοδότησης. 

Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος εντατικοποίησε τους εποπτικούς ελέγχους, αυξάνοντας τον αριθμό και τη συχνότητα των υποβαλλόμενων στοιχείων και διενεργώντας πάνω από 120 επιτόπιους ελέγχους. Συγχρόνως, πραγματοποίησε σειρά συναντήσεων με τις διοικήσεις και στελέχη των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, όπου τους επισημάνθηκαν ζητήματα διοικητικής οργάνωσης, κανονιστικής συμμόρφωσης και άλλες διαρθρωτικές αδυναμίες, με έμφαση στη σταδιακή προσαρμογή των πρακτικών της αγοράς και της εσωτερικής οργάνωσης των εταιρειών στις νέες  απαιτήσεις. 
Στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του τελικού σχεδίου της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Omnibus II, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν ζητήσει από την EIOPA να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει ευρωπαϊκή άσκηση για την τεχνική εκτίμησης των ποσοτικών επιπτώσεων δέσμης εποπτικών μέτρων που θα συμπεριληφθούν στο νέο πλαίσιο Solvency II. Ανταποκρινόμενη η EIOPA, συνεχίζει τη διενέργεια ασκήσεων με έμφαση στα ποσοτικά στοιχεία, όπως η Ευρωπαϊκή Άσκηση Εκτίμησης Επιπτώσεων δέσμης ρυθμίσεων σχετικών με τις μακροχρόνιες εγγυήσεις (Long-Term Guarantees Assessment – LTGA). Στην Ελλάδα, η άσκηση έχει ήδη δρομολογηθεί. Επίσης, η ΕΙΟΡΑ σχεδιάζει το συντονισμό για τη διεξαγωγή πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) στην ασφαλιστική αγορά εντός του έτους 2013.

•  Παράλληλα, και με στόχο τον ακριβέστερο προσδιορισμό των τεχνικών προβλέψεων και ορθής εκτίμησης των κινδύνων, η Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΔΕΙΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος θα συντονίσει τηνεκπόνηση 8 μελετών με τη σύμπραξη των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, πανεπιστημίων, συμβουλευτικών εταιριών και άλλων φορέων της ασφαλιστικής αγοράς. Εντός του Δεκεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκε η πρώτη εναρκτήρια συνάντηση της καθεμιάς από τις οκτώ ομάδες εργασίας, με συμμετοχή όλων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

•  Τέλος, συνεχίστηκε και κατά το 2012 η διενέργεια εξετάσεων πιστοποίησης γνώσεων ασφαλιστικών διαμεσολαβητών, στις οποίες έλαβαν μέρος 8.496 υποψήφιοι, ικανοποιώντας την ανάγκη για  τροφοδότηση της ασφαλιστικής αγοράς με στελέχη υψηλών προσόντων.