Μελέτες
EIOPA & ΤτΕ περιγράφουν τους κινδύνους για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις
EIOPA: Μακροοικονομικοί κίνδυνοι και κίνδυνος αγοράς
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) δημοσίευσε, στις 15 Μαΐου, τον Πίνακα Ελέγχου Κινδύνων (Risk Dashboard) με βάση τα στοιχεία της Φερεγγυότητας ΙΙ του 4ου τριμήνου του 2022. Από την ανάλυση προκύπτει ότι τα ανοίγματα των ασφαλιστών σε μακροοικονομικούς κινδύνους και τον κίνδυνο αγοράς αποτελούν επί του παρόντος την κύρια ανησυχία για τον ασφαλιστικό κλάδο, ενώ όλες οι άλλες κατηγορίες κινδύνων βρίσκονται σε μέτρια επίπεδα.
Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το μακροοικονομικό περιβάλλον εξακολουθούν να είναι οι πιο σημαντικοί για τον ασφαλιστικό τομέα. Ενώ οι προβλέψεις για την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς και η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, οι προβλεπόμενες τιμές καταναλωτή βρίσκονται στο υψηλότερο εύρος των προηγούμενων εκτιμήσεων. Τα δημοσιονομικά ισοζύγια έχουν επιδεινωθεί. Το πιστωτικό έλλειμμα προς το ΑΕΠ αυξήθηκε ελαφρώς και οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να αυστηροποιούν τη νομισματική πολιτική.
Ο κίνδυνος αγοράς είναι υψηλός εν μέσω αυξημένης αστάθειας στις αγορές ομολόγων και μετοχών. Ωστόσο, η αντίστοιχη έκθεση των ασφαλιστών σε ομόλογα, μετοχές και ακίνητα παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη.
Οι κίνδυνοι ρευστότητας και χρηματοδότησης αυξήθηκαν. Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα αποθέματα σε ρευστά στοιχεία ενεργητικού των ασφαλιστών μειώθηκαν το τελευταίο τρίμηνο του 2022, ενώ τα ποσοστά ακυρώσεων αυξήθηκαν.
Οι κίνδυνοι κερδοφορίας και φερεγγυότητας παραμένουν σε μεσαίο επίπεδο. Οι ασφαλιστές ζωής ανέφεραν αύξηση του δείκτη SCR, ενώ ο ίδιος δείκτης για τους ασφαλιστές ζημιών παρουσίασε ελαφρά μείωση. Η απόδοση τόσο του ενεργητικού όσο και των ασφαλίστρων αυξήθηκε.
Οι κίνδυνοι αλληλεπίδρασης και αστάθειας είναι επίσης σε μέτριο επίπεδο. Οι ασφαλιστές συνέχισαν να καταγράφουν ζημιές από αγορά σε αγορά όσον αφορά τις τοποθετήσεις τους σε παράγωγα αντιστάθμισης επιτοκίων, αν και σε μικρότερο βαθμό από ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. Η έκθεση του κλάδου σε τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αυξήθηκε.
Να σημειωθεί ότι ο παρών Πίνακας Ελέγχου Κινδύνων, με βάση τα δεδομένα της Φερεγγυότητας ΙΙ, συνοψίζει τους κύριους κινδύνους και τα τρωτά σημεία του ασφαλιστικού κλάδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω μιας σειράς δεικτών κινδύνου για το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Τα δεδομένα βασίζονται σε εκθέσεις χρηματοοικονομικής σταθερότητας και προληπτικής εποπτείας που συλλέγονται από 97 ασφαλιστικούς ομίλους και 2.181 μεμονωμένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις.
ΤτΕ: Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα
Ενδιαφέρον όμως έχει να δούμε και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, όπως αυτοί παρουσιάζονται στην πρόσφατη Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Μάιος 2023) της Τράπεζας της Ελλάδος:
Ανάλυση των κινδύνων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων
Από την ανάλυση των κινδύνων για το σύνολο της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, την τελευταία διετία (2021-2022), παρατηρείται μείωση δύο ποσοστιαίων μονάδων για τον κίνδυνο αγοράς, μείωση του κινδύνου ασφαλίσεων ζωής κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι κίνδυνοι ασφαλίσεων κατά ζημιών και ασφαλίσεων ασθενείας παρουσίασαν οριακή αύξηση.
Την τριετία 2020–2022 παρατηρείται αύξηση του κινδύνου αγοράς, μικρή αύξηση του κινδύνου ασθενείας, ενώ υπήρξε μικρή μείωση στον κίνδυνο ασφαλίσεων κατά ζημιών. Ο λειτουργικός κίνδυνος παρουσιάζει μικρή διαφοροποίηση, σε αντίθεση με τον κίνδυνο ασφαλίσεων ζωής που παρουσιάζει αισθητή μείωση. Όσον αφορά τον κίνδυνο αθέτησης αντισυμβαλλομένου δεν παρατηρείται ουσιαστική μεταβολή, ενώ μικρή μείωση παρατηρείται στο όφελος διαφοροποίησης των σχετιζόμενων κινδύνων.
Ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών
Στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, ο οποίος συνεισφέρει κατά 61,78%, από 58,87% το 2021 και 61,06% το 2020, στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους, ενώ αμέσως επόμενος σε μέγεθος είναι ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος συνεισφέρει στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους κατά 44,92%, από 52,26% το 2021 και 46,24% το 2020. Ο επόμενος κατά σειρά σημαντικότητας κίνδυνος είναι ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου, με συνεισφορά 13,27%, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, από 9,38% το 2021, ενώ ο λειτουργικός κίνδυνος παραμένει αρκετά μικρός, περίπου στο 6,07% από 5,72% το προηγούμενο έτος. Τέλος, τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων συνεισφέρουν στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους αφαιρετικά, καθώς μειώνουν τον κίνδυνο κατά 27,95%.
Ωστόσο, σημαντικές διαφοροποιήσεις διαπιστώνονται μεταξύ των επί μέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων κατά ζημιών. Συγκεκριμένα παρατηρείται μεγάλη ανομοιογένεια στο προφίλ κινδύνου και ιδιαίτερα στον κίνδυνο αγοράς και στον κίνδυνο αθέτησης αντισυμβαλλομένου, όπου τα ποσοστά συνεισφοράς των συγκεκριμένων κινδύνων στο προφίλ κινδύνου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων κυμαίνονται από 10,81% μέχρι και 80,66% και από 2,25% μέχρι και 52,70%, αντίστοιχα.
Ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής
Στις δύο (2) ασφαλιστικές επιχειρήσεις που ασκούν αποκλειστικά ασφαλίσεις ζωής, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο κίνδυνος αγοράς, με ποσοστό 85,99%, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2021: 74,34%), ενώ ο αμέσως επόμενος σε μέγεθος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, με 14,56% από 36,11% κατά το προηγούμενο έτος.
Ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου μειώθηκε σε 4,44% από 7,52% το προηγούμενο έτος, ενώ ο λειτουργικός κίνδυνος αυξήθηκε σε 6,64% από 4,99% το προηγούμενο έτος. Τέλος, ο κίνδυνος ασθενείας κινήθηκε σε αντίστοιχα επίπεδα με το προηγούμενο έτος, ήτοι 4,17% για το 2022 έναντι 3,82% για το 2021. Τέλος, τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με το προηγούμενο έτος σε ποσοστό 15,80% για το 2022, έναντι 26,77% για το 2021.
Αντίστοιχα, διαφοροποιήσεις διαπιστώνονται μεταξύ των επί μέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής.
Ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας
Στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις που ασκούν ταυτόχρονα ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών (ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας), η συνεισφορά των διαφόρων κινδύνων στο προφίλ των κινδύνων τους διαφοροποιείται σημαντικά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι αυτός της αγοράς, καθώς συνεισφέρει κατά 44,12% από 48,46% το προηγούμενο έτος, ενώ οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι κατά ζημιών, ζωής και ασθενείας συνεισφέρουν με ποσοστό 33,52%, 22,55% και 23,37%, με τα αντίστοιχα ποσοστά για το προηγούμενο έτος να είναι 32,01%, 25,52% και 20,78%.
Επιπλέον, ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου κινείται σε υψηλά επίπεδα ήτοι 11,29%, οριακά αυξημένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2021: 8,74%). Τα οφέλη από τη διαφοροποίηση είναι αρκετά σημαντικά και μειώνουν τον κίνδυνο κατά 42,75%, καθώς οι επιχειρήσεις αυτές έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες ανάληψης ασυσχέτιστων ή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αρνητικά συσχετισμένων κινδύνων.
Σε επίπεδο σύγκρισης μεταξύ των μεμονωμένων μικτών ασφαλιστικών επιχειρήσεων παρουσιάζεται μεγάλη ανομοιογένεια. Αυτή προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι στις επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας εντάσσονται και οι εταιρίες ζωής που αναλαμβάνουν κινδύνους ασθενείας του κλάδου ζημιών, ενώ σημαντικός αριθμός μικτών επιχειρήσεων αναλαμβάνει κατά κύριο λόγο κινδύνους ασφαλίσεων κατά ζημιών. Ομοίως, η μεγάλη ανομοιογένεια που εμφανίζει ο κίνδυνος ασφαλίσεων ζωής οφείλεται στο μικρό αριθμό επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν σημαντικό ασφαλιστικό κίνδυνο ζωής.
Συγκριτικά, ανά είδος ασφαλιστικής επιχείρησης οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το 2022 είναι ο κίνδυνος ασφαλίσεων κατά ζημιών και ο κίνδυνος αγοράς..
Ο κίνδυνος αγοράς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων
Ο κίνδυνος αγοράς αποτελεί το 51,47% του συνολικού κινδύνου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και εμφανίζει μεγάλες διαφοροποιήσεις ανά είδος ασφαλιστικής επιχείρησης και ανά ειδική κατηγορία κινδύνου. Από την ανάλυση της κατανομής του κινδύνου αγοράς για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών, διαπιστώνεται ότι αυτές παρουσιάζουν την μεγάλη έκθεση στον κίνδυνο πιστωτικών περιθωρίων, ήτοι 33,77% επί του συνολικού κινδύνου τους από 38,47% το προηγούμενο έτος και στους κινδύνους μετοχών (33,25%), συγκέντρωσης (32,65%) και ακινήτων (27,20%).
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής είναι ο κίνδυνος συγκέντρωσης (61,59%), ο οποίος παρουσίασε σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (29,99%), καθώς και ο κίνδυνος μετοχών και ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων, οι οποίοι ανέρχονται αντίστοιχα στο 43,19% από 55,68% το προηγούμενο έτος και στο 29,77% από 33,48% το προηγούμενο έτος αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο κίνδυνος επιτοκίου παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Ο κίνδυνος ακινήτων είναι σχεδόν μηδενικός, ενώ ο συναλλαγματικός κίνδυνος μειώθηκε στο 19,40% από 23,47% το 2021 και 31,08% το 2020.
Τέλος, αναφορικά με τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας, αυτές παρουσιάζουν μεγάλη ανομοιομορφία ως προς την έκθεσή τους στους κινδύνους αγοράς, καθώς υπάρχουν ασφαλιστικές επιχειρήσεις με σχεδόν μηδενική έκθεση σε κάποιο κίνδυνο και ασφαλιστικές επιχειρήσεις με αρκετά μεγάλη έκθεση. Στις επιχειρήσεις αυτές, ο μεγαλύτερος εκ των κινδύνων αγοράς είναι ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων με ποσοστό 42,96%, έναντι 47,51% το 2021 και ακολουθεί ο κίνδυνος μετοχών με ποσοστό 29,94%, έναντι 35,66% το 2021.
Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News
