H ασφαλιστική εκκαθάριση είναι, ως γνωστόν, μία ειδική διαδικασία, η οποία προβλέπεται από το ισχύον δίκαιο με σκοπό την προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων, καθώς και όλων εκείνων οι οποίοι διατηρούν αξιώσεις από την ασφαλιστική επιχείρηση, η άδεια της οποίας ανακαλείται.
Με την έναρξη της ασφαλιστικής εκκαθάρισης και για όσο χρόνο διαρκεί αυτή, χωρεί ταυτόχρονα και ευθεία εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του Πτωχευτικού Κώδικα, υπό την προϋπόθεση ότι οι διατάξεις αυτές δεν έρχονται σε αντίθεση με τον ειδικό σκοπό τον οποίον υπηρετεί η ειδική διαδικασία της εκκαθάρισης ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 25 του Πτωχευτικού Κώδικα, περί αυτοδίκαιης αναστολής ατομικών διώξεων των κάθε είδους πιστωτών, τυχόν διενεργηθείσες πράξεις ατομικών διώξεων είναι απολύτως άκυρες.
Θα πρέπει να σημειωθεί μάλιστα ότι, μετά την κατάργηση του νομοθετικού διατάγματος 400/1970 με το άρθρο 278 του νόμου 4364/2016 (Φερεγγυότητα ΙΙ), το άρθρο 239 του ανωτέρω νόμου διεύρυνε το φάσμα εφαρμογής και περιέλαβε στην αναστολή των ατομικών διώξεων κάθε απαίτηση από ασφάλιση που υφίσταται σε βάρος της υπό εκκαθάριση ασφαλιστικής επιχείρησης, ουσιαστικά περιλαμβάνοντας σε αυτές και τις απαιτήσεις μίας σειράς άλλων προσώπων, δικαιούχων απαιτήσεων από ασφάλιση, μεταξύ των οποίων και τρίτων ζημιωθέντων εξαιτίας τροχαίου ατυχήματος.
Σχετικά με το ζήτημα αυτό έκρινε ο Άρειος Πάγος σε πρόσφατη απόφασή του, απόσπασμα της οποίας παρατίθεται (ΑΠ 643/2020, δημοσίευση ΝΟΜΟΣ):
(…) Ήδη, όμως, με την κατάργηση του ν.δ. 400/1970 με το άρθρο 278 του ν. 4364/2016, η αντίστοιχη διάταξη με αυτήν του άρθρου 12α παρ. 5 του ν.δ. 400/1970 για την αναστολή των ατομικών διώξεων κατά της υπό ασφαλιστική εκκαθάριση ασφαλιστικής εταιρείας είναι αυτή του άρθρου 239 παρ. 3 του ν. 4364/2016 που ορίζει ότι «κατά το ίδιο χρονικό διάστημα αναστέλλονται οι ατομικές διώξεις των δικαιούχων απαιτήσεων από ασφάλιση κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης». Ο όρος «απαίτηση από ασφάλιση» με τον οποίο αντικαταστάθηκε ο όρος ασφάλισμα έχει ευρύτερο περιεχόμενο από τον όρο «ασφάλισμα» και η έννοιά του προκύπτει από το άρθρο 2α περ. λδ του προϊσχύσαντος ν.δ. 400/1970. Ειδικότερα, κατά την αμέσως προηγούμενη διάταξη «Απαίτηση από ασφάλιση» για τις ανάγκες των διαδικασιών εκκαθάρισης, θεωρείται κάθε ποσό που οφείλει η ασφαλιστική επιχείρηση σε ασφαλισμένους, κατόχους ασφαλιστηρίων συμβολαίων, δικαιούχους, ή σε κάθε ζημιωθέντα, οι οποίοι έχουν δικαίωμα άσκησης ευθείας αγωγής κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης, που απορρέει από την ασφαλιστική σύμβαση, περιλαμβανομένων των ποσών που αποθεματοποιούνται για τα προαναφερόμενα πρόσωπα, όταν δεν έχουν ακόμη καταστεί γνωστά ορισμένα στοιχεία της οφειλής. Τα ασφάλιστρα που οφείλονται από ασφαλιστική επιχείρηση, λόγω μη κατάρτισης ή ακύρωσης ασφαλιστικών συμβάσεων, θεωρούνται επίσης απαιτήσεις από ασφάλιση για τις ανάγκες των διαδικασιών εκκαθάρισης.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η έννοια της «απαίτησης από ασφάλιση» είναι ευρύτερη από την έννοια του «ασφαλίσματος», καθόσον περιλαμβάνει όλα τα είδη των απαιτήσεων από ασφάλιση, είτε έχει επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος (οπότε γίνεται λόγος για απαίτηση ασφαλίσματος) είτε όχι. Επομένως, υπό το καθεστώς του νέου νόμου 4364/2016, για εκκαθαρίσεις που έλαβαν χώρα από 1.1.2016 και μετά, όταν μία ασφαλιστική εταιρεία τίθεται υπό ασφαλιστική εκκαθάριση και για όσο διάστημα διαρκεί αυτή, αναστέλλονται οι ατομικές διώξεις κατά της εταιρείας όλων όσων έχουν απαίτηση από ασφάλιση κατά αυτής, δηλαδή και των τρίτων ζημιωθέντων από τροχαίο ατύχημα, που έχουν ευθεία εκ του νόμου αξίωση κατά της ασφαλιστικής εταιρείας, επειδή αυτή ασφάλιζε κατά τον χρόνο του ατυχήματος το ζημιογόνο όχημα για την προς τρίτους αστική του ευθύνη.
Η αναστολή των ατομικών διώξεων περιλαμβάνει και την άσκηση ενδίκων μέσων κατά οριστικών αποφάσεων για τις παραπάνω διαφορές, είτε από τον ασφαλιστικό εκκαθαριστή είτε από τον τρίτο ζημιωθέντα. Με την παραπάνω διαδικασία, που ομοιάζει με την πτωχευτική διαδικασία, κατά τον χρόνο της πτωχευτικής απαλλοτρίωσης, προστατεύεται και η ασφαλιστική εταιρεία από τη διατήρηση των ενεργητικών στοιχείων της περιουσίας της, αλλά και οι ασφαλισμένοι από τις ατομικές διώξεις των ζημιωθέντων τρίτων, εφόσον η ασφαλιστική τους εταιρεία προέκυψε αφερέγγυα, όλα δε αυτά ισχύουν για τις νέες ασφαλιστικές εκκαθαρίσεις που άρχισαν μετά την 1/1/2016 (ΑΠ 672/2019)(…).
Θεόδωρος Κουτσούμπας, Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής, thkuts@otenet.gr
Σε συνεργασία με το περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ
Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News
Απόφαση πιστοποίησης MHT/2024 (Αρ. πρωτ. 232008)