Υπασφαλισμένη παγκόσμια η περιουσία

Το παγκόσμιο κενό στην προστασία των περιουσιακών στοιχείων έναντι των κινδύνων φυσικών καταστροφών έχει διευρυνθεί σταθερά τα τελευταία 40 χρόνια, παρά το γεγονός ότι οι πληρωμές απαιτήσεων έχουν αυξηθεί σημαντικά σε αυτό το διάστημα. Με την οικονομική ανάπτυξη και τη συνεχή αστικοποίηση, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες περιοχές, η αξία της παγκόσμιας περιουσίας που διατρέχει κίνδυνο υπερέβη την αγορά της ασφάλισης. Οι παραπάνω διαπιστώσεις γίνονται στην πρόσφατη μελέτη Sigma της Swiss Re, που εκδόθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα με την έρευνα, η υπασφάλιση περιουσιακών στοιχείων είναι μια παγκόσμια και αυξανόμενη πρόκληση.Ο κίνδυνος φυσικών καταστροφών, ο οποίος αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 40 χρόνια, είναι παγκοσμίως σε σημαντικό βαθμό υπασφαλισμένος. Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, αθροιστικά, η συνολική ζημιά στην παγκόσμια περιουσία, ως αποτέλεσμα καταστροφών από φυσικά φαινόμενα, ήταν $1,8 τρις και περίπου το 30% αυτών των απωλειών ήταν ασφαλισμένες. Με άλλα λόγια, το συνολικό έλλειμμα ασφαλιστικής κάλυψης –η διαφορά προστασίας¹– ήταν 1,3 τρις δολάρια ΗΠΑ. Η έρευνα Sigma αποκαλύπτει, επίσης, σημαντική υπασφάλιση περιουσίας έναντι και άλλων κινδύνων, εκτός εκείνων των φυσικών καταστροφών, καθώς και ότι πολλές αγορές υψηλής ανάπτυξης είναι υπασφαλισμένες σε σχέση με το μέγεθος των οικονομιών τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, παρόλο που έχει συσσωρευτεί αρκετός πλούτος σε μια ραγδαία αυξανόμενη μεσαία τάξη, η ασφαλιστική αγορά εξακολουθεί να υστερεί.

Κατάρτιση μοντέλων υπολογισμού του παγκόσμιου κενού προστασίας της περιουσίας από φυσικές καταστροφές

Συμπληρώνοντας τα ιστορικά στοιχεία, η παγκόσμια δυνητική απώλεια υπολογίζεται με τη χρήση τριών βασικών κινδύνων φυσικών καταστροφών (σεισμός, πλημμύρα, ανεμοθύελλα). Γεγονότα χαμηλής πιθανότητας, όπως μεγάλοι τυφώνες ή σεισμοί, μπορεί να μην εμφανίζονται στα τελευταία ιστορικά δεδομένα, και έτσι τα μοντέλα απωλειών παρέχουν μια πιο ολοκληρωμένη άποψη. Για παράδειγμα, η Φλόριντα μπορεί να μην έχει βιώσει έναν ισχυρό τυφώνα στη διάρκεια 10 χρόνων, υπάρχει ωστόσο πολύ υψηλός κίνδυνος καταστροφών περιουσίας από τους τυφώνες.

Το αποτέλεσμα της άσκησης προσομοίωσης δείχνει ένα τρέχον ετήσιο έλλειμμα προστασίας της τάξεως των $153 δις, λαμβάνοντας υπόψη ένα έτος μέτριων καταστροφικών απωλειών. Σε απόλυτους αριθμούς, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Κίνα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ του παραπάνω ποσού, με ένα συνδυασμένο έλλειμμα ασφάλισης της τάξεως των $81 δις.

Στις αναδυόμενες αγορές, κατά μέσο όρο, ένα ποσοστό 80%-100% των οικονομικών απωλειών είναι ανασφάλιστες, πράγμα που σημαίνει ότι οι φυσικές καταστροφές θα μπορούσαν να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στους πόρους των μικρότερων και πιο ευάλωτων οικονομιών.

«Η μεγαλύτερης έκτασης υπασφάλιση εντοπίζεται στις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου», επισημαίνει ο κ. Kurt Karl, επικεφαλής οικονομολόγος της Swiss Re. «Ο σεισμικός κίνδυνος αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του κενού ασφάλισης που παρατηρείται στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Υπάρχουν και στις δύο χώρες περιοχές που συγκεντρώνονται υψηλής αξίας ακίνητα, μεγάλο μέρος των οποίων δεν είναι ασφαλισμένο έναντι του σεισμικού κινδύνου, παρά τη σχετικά υψηλή συχνότητα των σεισμών». Στην Κίνα, την κύρια απειλή  συνιστούν οι πλημμύρες στις μεγάλες βιομηχανικές ζώνες, όπου παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση πληθυσμού και περιουσίας.

 ^{{gallery}pinakes-grafimata/sigma-underinsurance/graph1{/gallery}}

Η υπασφάλιση ενάντια σε άλλους κινδύνους περιουσίας

Εκτός από τις φυσικές καταστροφές, οι ιδιοκτησίες κινδυνεύουν και από άλλους κινδύνους. Σ’ αυτούς τους “γενικούς κινδύνους περιουσίας”, όπως ονομάζονται, περιλαμβάνονται η πυρκαγιά, οι ζημιές από ύδατα, οι διαρρήξεις, κ.λπ. Πολλές χώρες είναι υπασφαλισμένες γι’ αυτούς τους κινδύνους σε σχέση με άλλες με παρόμοια επίπεδα εισοδήματος. Χρησιμοποιώντας τις υψηλότερα ασφαλισμένες χώρες ως σημείο αναφοράς για τις λιγότερο ασφαλισμένες, η μελέτη της Sigma διαπιστώνει ένα επιπλέον σημαντικό έλλειμμα προστασίας ύψους $68 δις, που αφορά αυτούς τους “γενικούς κινδύνους περιουσίας”. Μεταξύ των χωρών που είναι περισσότερο υπασφαλισμένες συγκαταλέγονται και πολλές υψηλά ανεπτυγμένες οικονομίες. Εδώ, ενώ μια ραγδαία αυξανόμενη μεσαία τάξη έχει συσσωρεύσει σημαντικό νέο πλούτο, η ασφαλιστική αγορά εξακολουθεί να υστερεί. Η αύξηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων, χωρίς παράλληλη αύξηση της αξιοποίησης της ασφάλισης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη υπασφάλιση.

Η εκτιμώμενη υπασφάλιση στους γενικούς κινδύνους περιουσίας είναι συντηρητική, δεδομένου ότι συνεπάγεται ένα κενό μηδενικής προστασίας σε ιδιαίτερα ασφαλισμένες χώρες, το οποίο δεν ισχύει. Υπάρχει ακόμα αφθονία ανασφάλιστης περιουσίας, που προκύπτει από τους υφιστάμενους και τους πρόσφατα αναδυόμενους κινδύνους, όπως αυτοί του κυβερνοχώρου και της ενδεχόμενης διακοπής εργασιών.

Προσθέτοντας τον γενικό αριθμό κινδύνων περιουσίας στις μοντελοποιημένες απώλειες που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές, η Sigma υπολογίζει ένα παγκόσμιο έλλειμμα στην προστασία της περιουσίας ύψους $221 δις ετησίως. Αυτό είναι το επίπεδο των αναμενόμενων αξιώσεων που θα μπορούσαν να έχουν προ-χρηματοδοτηθεί από την ευρύτερη κοινότητα κινδύνου, από το να προκαλέσουν δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις για μεμονωμένες οικογένειες, επιχειρήσεις και κρατικούς φορείς.

 {gallery}pinakes-grafimata/sigma-underinsurance/graph2{/gallery}

Κλείνοντας το κενό υπασφάλισης

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την ύπαρξη υπασφάλισης, επισημαίνεται στην έρευνα, συμπεριλαμβανομένων παραγόντων, όπως η αντίληψη του κινδύνου, οι ασφαλιστικές γνώσεις, οι προσιτές τιμές, η εμπιστοσύνη στην κυβερνητική ανακούφιση μετά την καταστροφή, η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ασφαλιστικές εταιρείες και η περιορισμένη πρόσβαση και ευκολία στο επιχειρείν.
Η υποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων, που οφείλονται στην έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, είναι ένας ακόμα παράγοντας που συμβάλλει. Σε ορισμένους κινδύνους –όπως κάποιες ακραίες φυσικές καταστροφές, η τρομοκρατία, οι κίνδυνοι του κυβερνοχώρου ή ενδεχόμενοι κίνδυνοι διακοπής της επιχειρηματικής δραστηριότητας– μπορεί να αμφισβητηθούν τα όρια της ασφαλισιμότητας.

Η πρόκληση για τον ασφαλιστικό κλάδο είναι να επικεντρωθεί στις ανάγκες των ατόμων που είναι εντελώς ανασφάλιστοι ή ανεπαρκώς ασφαλισμένοι. Για να γεφυρωθεί το χάσμα της υπασφάλισης, απαιτείται ο κλάδος να συνεχίσει να αναπτύσσει δεδομένα και αναλυτικά εργαλεία για να παρακολουθεί την εξέλιξη του τοπίου των νέων κινδύνων και των χρηματοδοτικών ανοιγμάτων, όχι μόνο των φυσικών καταστροφών αλλά και των κινδύνων που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν, όπως η τρομοκρατία, ο κυβερνοχώρος και οι  κίνδυνοι της εφοδιαστικής αλυσίδας. Απαιτείται, επίσης, περαιτέρω καινοτομία στα προϊόντα, τις διαδικασίες και τη διανομή, προκειμένου να προσεγγιστούν οι ανασφάλιστοι καταναλωτές και οι κίνδυνοι.

Η έρευνα καταλήγει με την επισήμανση ότι οι ασφαλιστές δεν μπορούν να δράσουν μόνοι τους. Απαιτούν υποστηρικτικό ρυθμιστικό περιβάλλον, ενημέρωση για τους κινδύνους και, σε ειδικές περιπτώσεις, όπως η τρομοκρατία ή η πλημμύρα σε περιοχές υψηλού κινδύνου, τη συμμετοχή της κυβέρνησης για την επέκταση της ικανότητας κάλυψης. Η επιτυχής αντιμετώπιση της υπασφαλισμένης περιουσίας απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια και καινοτόμα σκέψη, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.

 {gallery}pinakes-grafimata/sigma-underinsurance/graph3{/gallery}

^[1] Το κενό προστασίας είναι η διαφορά μεταξύ ασφαλισμένων και συνολικών ζημιών.

Φωτ.: Βάρκα στο δεύτερο όροφο σπιτιού. Από το πέρασμα του ανεμοστρόβιλου στην Καλαμάτα, στις 21 Σεπτεμβρίου.