Το Περιβάλλον στο επίκεντρο Ασφαλιστών και Πραγματογνωμόνων

Ημερίδα της «Πασκάλ & Στρατής ΑΕ» για την Ασφάλιση Περιβαλλοντικής Ευθύνης

Σχετικά πρόσφατα εισηγµένη στο εθνικό µας δίκαιο η ασφάλιση περιβαλλοντικής ευθύνης, αφού µόλις το 2009 η χώρα µας προσαρµόστηκε στη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, είναι ένας τοµέας ασφάλισης πολύ χρήσιµος, αλλά µε πολλές διαφορετικές παραµέτρους, που λίγοι γνωρίζουν σε βάθος. Ήταν φυσικό, λοιπόν, η ηµερίδα που πραγµατοποίησε, στις 14 Οκτωβρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΒΕΑ, το γραφείο Πραγµατογνωµόνων «Πασκάλ & Στρατής ΑΕ», µε αυτό ακριβώς το θέµα, την Ασφάλιση Περιβαλλοντικής Αστικής Ευθύνης, να συγκεντρώσει το έντονο ενδιαφέρον ασφαλιστών και πραγματογνωμόνων.

Οι επιπτώσεις από τις ζηµιές στο περιβάλλον σε παγκόσµιο επίπεδο είναι τεράστιες, µε διαστάσεις κοινωνικές, οικονοµικές και πολιτικές. Τα προβλήµατα που προκύπτουν απαιτούν τη συνεργασία όλων των εµπλεκόµενων φορέων (κράτος, φορείς εκµετάλλευσης, ασφαλιστές, πραγµατογνώµονες) και η εφαρµογή µίας κοινής στρατηγικής, προκειµένου να εξασφαλιστεί η σωστή διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων (βιοποικιλότητα, νερό, έδαφος), αλλά και η πρόληψη των ζηµιών και η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και αποτελεσµατική αποκατάστασή τους κρίνεται επιβεβληµένη. Εξίσου επιβεβληµένη είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη γνώση των θεµάτων που θα κληθούν οι εµπλεκόµενοι να αντιµετωπίσουν. Με αυτό ως δεδοµένο η απόφαση του γραφείου πραγµατογνωµόνων «Πασκάλ & Στρατής» να οργανώσει ηµερίδα µε θέµα την ασφάλιση της περιβαλλοντικής ευθύνης έχει ιδιαίτερη σηµασία, καθώς έρχεται να καλύψει πολλά κενά στις γνώσεις τόσο των ασφαλιστών όσο και των πραγµατογνωµόνων γι’ αυτό το «σχετικά νέο ασφαλιστικό προϊόν, το οποίο δίνει ένα νέο σηµαντικό πεδίο δράσης για την ασφαλιστική αγορά και συνάµα τη δυνατότητα αύξησης των οικονοµικών δεικτών», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο συντονιστής της εκδήλωσης, κ. Γιώργος Σπυρόπουλος, πραγµατογνώµονας της «Πασκάλ & Στρατής» και µέλος του Environmental Practice Group της Cunningham Lindsey (διεθνής συνεργάτης της «Πασκάλ & Στρατής»). «Παράλληλα, σύµφωνα µε τον ίδιο, µε την ασφάλιση των περιβαλλοντικών κινδύνων επιτυγχάνεται µεγαλύτερη εγρήγορση και συντονισµός όλων των εµπλεκόµενων φορέων».

Μεταξύ των εµπλεκοµένων είναι, βεβαίως, και οι επιχειρήσεις, η δραστηριότητα των οποίων ενδεχοµένως κάποια στιγµή να προκαλέσει ζηµιά στο περιβάλλον, είτε ηθεληµένα, λόγω µη τήρησης των κανόνων, είτε αθέλητα, εξαιτίας κάποιου ατυχήµατος. Εκπροσωπώντας τες ο Πρόεδρος του ΕΒΕΑ, κ. Κων/νος Μίχαλος, απηύθυνε χαιρετισµό συγχαίροντας την «Πασκάλ & Στρατής Α.Ε.» για την πρωτοβουλία. Σύµφωνα µε τον κ. Μίχαλο, η ασφάλιση περιβαλλοντικής ευθύνης είναι ένας τοµέας, στον οποίο πρέπει να επενδύσουν όλα τα εµπλεκόµενα µέρη, στο πλαίσιο µιας ευρύτερης προσπάθειας για την ενίσχυση της ασφαλιστικής και περιβαλλοντικής κουλτούρας στη χώρα. Ο ίδιος επεσήµανε την ανάγκη εξέλιξης του νοµοθετικού πλαισίου που αφορά το περιβάλλον και τόνισε ότι γενικότερα δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η σηµασία της ασφάλισης αστικής ευθύνης για τις επιχειρήσεις –πολύ περισσότερο τώρα, που οι περισσότερες µαστίζονται από έλλειψη ρευστότητας.

Στο κύριο µέρος της εκδήλωσης, ο κ. Giuseppe Zorgno, Πρόεδρος της Επιτροπής Αστικής Ευθύνης της ΕΑΕΕ, αναφέρθηκε στην προοπτική της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς σχετικά µε την ασφάλιση Περιβαλλοντικής Ευθύνης. Η οµιλία του επικεντρώθηκε, καταρχάς, στα προϊόντα αστικής ευθύνης, που αφορούν στο περιβάλλον, περιγράφοντας τα χαρακτηριστικά τους. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην ανάληψη του συγκεκριµένου κινδύνου και τις προϋποθέσεις που πρέπει να υπάρχουν, τονίζοντας ότι το risk management πρέπει να είναι ενεργό και συνεχές. Τέλος, τόνισε την ανάγκη στενής συνεργασίας κράτους, βιοµηχανίας και ασφαλιστικής αγοράς, για την καλύτερη αποτύπωση των ζηµιών, των οικονοµικών κινήτρων και κριτηρίων, αλλά και την πρόληψη, που είναι το σηµαντικότερο όλων. Ακριβώς επειδή οι ζηµιές που αφορούν στο περιβάλλον είναι πολύπλοκες, είναι πολλά τα άτοµα που θα ασχοληθούν µε αυτές και επιβάλλεται να έχουν µεγάλη εξειδίκευση.

Η κύρια οµιλήτρια της εκδήλωσης, κα Ruth Saeys, Πραγµατογνώµων, Team Leader Environmental Practice Group της Cunningham Lindsey Loss Adjuster, παρουσίασε το Environmental Practice Group της εταιρείας της και ανέλυσε τους τρόπους που διαχειρίζεται τέτοιου είδους ευθύνες. Αναφερόµενη σε γενικότερα θέµατα περιβαλλοντικής ευθύνης, η κα Saeys επεσήµανε ότι το σηµαντικότερο όλων σε αυτού του είδους τις ζηµιές είναι ο χρόνος. Όπως τόνισε, οι ειδικοί θα πρέπει να ενηµερωθούν για το γεγονός και να παρέµβουν το συντοµότερο δυνατό, έτσι ώστε και η αποτύπωση της ζηµιάς να γίνει χωρίς να αλλοιωθούν τα στοιχεία και η αποκατάσταση να ξεκινήσει άµεσα. Ακολούθως, η κα Saeys έκανε µια εισαγωγή στην ευρωπαϊκή νοµοθεσία που αφορά στην περιβαλλοντική ευθύνη, αναφερόµενη στο τι προβλέπει η Οδηγία 2004/35/CE, µια οδηγία η οποία χρειάστηκε αρκετά χρόνια µέχρι να ενσωµατωθεί στις εθνικές νοµοθεσίες και µε αρκετές επιµέρους διαφορές.

Το ελληνικό νοµοθετικό πλαίσιο για το Περιβάλλον παρουσίασε η κα Λίνα Κουσκουνά, Επίκουρη Καθηγήτρια Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της Νοµικής Αθηνών, αναφερόµενη σε όλους σχεδόν τους νόµους και τα προεδρικά διατάγµατα που ασχολούνται µε αυτό, αλλά και στο ίδιο το Σύνταγµα (άρθρο 24.1), στο οποίο γίνεται λόγος για το Δικαίωµα του καθένα σε υγιές περιβάλλον. Το περιβάλλον είναι ένας ευαίσθητος τοµέας στον οποίο εµπλέκονται θέµατα ιδιοκτησίας και κράτους. Εποµένως, είναι λογικό, σύµφωνα µε την κα Κουσκουνά, ο Ευρωπαίος νοµοθέτης αντί του νόµου να επιλέξει την οδηγία, που είναι πιο “mild”, όπως τη χαρακτήρισε, και να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη να προσαρµοστούν όπως ήθελαν. Ωστόσο, επειδή απ’ ό,τι φάνηκε η …προσαρµογή γίνεται όχι χωρίς προβλήµατα, µε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ δίνεται η δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητά να επιβληθούν κυρώσεις στις χώρες που παραβαίνουν τους κανόνες. Με τη συνθήκη, µάλιστα, της Λισαβόνας επιταχύνθηκαν οι µηχανισµοί επιβολής κυρώσεων και δίνεται η δυνατότητα λήψης αυστηρότερων µέτρων. Αναφερόµενη ειδικότερα στο π.δ. 148, η κα Κουσκουνά τόνισε ότι η ίδια θεωρεί πιο σωστό να µιλάµε για “Ασφάλιση Περιβαλλοντικής Ευθύνης” και όχι για “Ασφάλιση Περιβαλλοντικής Αστικής Ευθύνης”. Το “αστική”, όπως επεσήµανε, παραπέµπει στην ευθύνη αποζηµίωσης, αλλά στη προκειµένη περίπτωση το περιβάλλον είναι αυτό που ζηµιώνεται και όχι ο άνθρωπος που µπορεί να απαιτήσει αποζηµίωση.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το ακροατήριο άκουσε την κα Σταυρούλα Πουλή, Προϊσταµένη του Συντονιστικού Γραφείου Αντιµετώπισης Περιβαλλοντικών Ζηµιών του ΥΠΕΚΑ. Η κα Πουλή αναφέρθηκε στις θέσεις της πολιτείας επί των περιβαλλοντικών ζητηµάτων, αλλά και στη δοµή και τις αρµοδιότητες του Γραφείου της, ενώ τόνισε τη σηµασία της πρόληψης. Όπως είπε χαρακτηριστικά, η αποκατάσταση δεν έχει νόηµα ούτε για το κράτος ούτε για τους ασφαλιστές, αν δεν υπάρχουν µέτρα πρόληψης. Για το π.δ. 148 επεσήµανε ότι έχει ενσωµατώσει τα όσα προβλέπει η Οδηγία της ΕΕ, αλλά πάει και λίγο παραπέρα, καθώς σε αυτό υπάρχουν προβλέψεις για οικότοπους, κ.λπ., ενώ περιλαµβάνει εκτός των ειδών υπό εξαφάνιση είδη εθνικής σηµασίας, κ.ά. Η κα Πουλή αναφέρθηκε, επίσης, στο πόσο απαραίτητη είναι µια Περιβαλλοντική Βάση Δεδοµένων και στην προσπάθεια που γίνεται για τη συγκέντρωση όλων των πληροφοριών, που είναι πολλές αλλά διασκορπισµένες. Για την ίδια και τους συναδέλφους της το Συντονιστικό Γραφείο Αντιµετώπισης Περιβαλλοντικών Ζηµιών, µία πολύ σηµαντική πηγή πληροφοριών είναι η ίδια η Μελέτη Περιβαλλοντικών Απαιτήσεων που εκπονεί ο κάθε φορέας εκµετάλλευσης και πρότεινε στους ενδιαφερόµενους, ασφαλιστές και πραγµατογνώµονες, να την αναζητούν κάθε φορά που χρειάζονται στοιχεία και πληροφορίες.

Πιο επικεντρωµένο σε ασφαλιστικά ζητήµατα ήταν το δεύτερο µέρος της ηµερίδας, το οποίο σήκωσε στους ώµους της εξολοκλήρου η κα R. Saeys. Το στέλεχος της Cunningham Lindsey αναφέρθηκε, καταρχάς, στο τι πρέπει να περιλαµβάνει ο προασφαλιστικός έλεγχος για την ανάληψη κινδύνων που αφορούν στο περιβάλλον και εξήγησε γιατί χρειάζεται ένα ασφαλιστήριο Περιβαλλοντικής Ευθύνης. Στη συνέχεια, εστίασε στα προληπτικά µέτρα που πρέπει να λαµβάνονται, ώστε όταν συµβεί η περιβαλλοντική Ζηµιά όλα τα εµπλεκόµενα µέρη να είναι έτοιµα να αντιδράσουν καίρια και σωστά, τονίζοντας, µεταξύ άλλων, τη σηµασία που έχει η σε βάθος κατανόηση της κατάστασης. Ακολούθως, αναφέρθηκε σε τεχνικές αποκατάστασης των ζηµιών, για να κλείσει παρουσιάζοντας επτά παραδείγµατα πραγµατικών περιστατικών ζηµιών σε ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και τρόπους αποκατάστασής τους µε τα αντίστοιχα τελικά κόστη. Μεταξύ αυτών, ήταν η πολύ γνωστή περίπτωση της κόκκινης λάσπης, στην Ουγγαρία, τον Απρίλιο του 2013, που προκλήθηκε από το σπάσιµο µιας δεξαµενής σε εργοστάσιο αλουµινίου, αλλά και οι λιγότερο γνωστές: κλοπή ντίζελ από αγωγό Πετρελαίου στην Πολωνία το 2009 και η διαρροή ανιλίνης στην Αµβέρσα του Βελγίου.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε µε σύνοψη της ηµερίδας από τον συντονιστή κ. Γιώργο Σπυρόπουλο, ο οποίος υπογράµµισε πως η επιτυχία της ηµερίδας συνίσταται στην επαφή όλων των εµπλεκοµένων στη συγκεκριµένη ασφάλιση φορέων (ασφαλιστική αγορά, εξειδικευµένοι νοµικοί, εκπρόσωποι της πολιτείας και πραγµατογνώµονες) και στην έκφραση των απόψεών τους, που θα βοηθήσουν τα µέγιστα στην κατανόηση και προώθηση της Ασφάλισης Περιβαλλοντικής Αστικής Ευθύνης και στην ελληνική αγορά.

Σε πολλές περιπτώσεις έχουµε διαπιστώσει το πόσο “διψάει” η ασφαλιστική αγορά για ενηµέρωση πάνω σε πιο ιδιαίτερα και όχι τόσο διαδεδοµένα ασφαλιστικά θέµατα και στα ειδικότερα προβλήµατα και απορίες σε σχέση µε αυτά. Την ίδια… “δίψα” διαπιστώσαµε και στην ηµερίδα της «Πασκάλ & Στρατής» και θεωρούµε σηµαντική την υπόσχεση που έδωσε ο µέτοχός της, κ. Ιωάννης Γαλάνης, ανοίγοντας την εκδήλωση, ότι το γραφείο τους θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ασφαλιστική αγορά µε συγκεντρώσεις και οµιλίες επί ειδικών θεµάτων που την απασχολούν.

Δήµητρα Καζάντζα