Διαμεσολαβητής Ασφαλίσεων: Θα υπάρχει ή δεν θα υπάρχει;

Θα είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή μισθωτός;

Να, λοιπόν, που ήρθε η ώρα να τεθούν υποχρεωτικά εκ των συνθηκών τα ερωτήματα αυτά και να πρέπει να μελετηθεί πολύ προσεκτικά η προκύπτουσα κατάσταση και να δοθούν απαντήσεις άμεσα από την πλειονότητα των διαμεσολαβούντων, διότι τα γεγονότα τρέχουν.

Του Χρήστου Κατσάκου

Στο πρώτο ερώτημα, η λογική απάντηση είναι ότι σίγουρα θα υπάρχει ασφαλιστικός διαμεσολαβητής, αλλά όχι με τη μορφή με την οποία λειτουργούσε και λειτουργεί σήμερα στη χώρα μας ο θεσμός αυτός.
Την 02.02.2016, στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, δημοσιεύθηκε αναδιατύπωση της οδηγίας (ΕΕ) 2016/97 (ΙDD) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 20.01.2016, σχετικά με τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων, όπου μεταξύ άλλων σημαντικών, αναφέρεται η υποχρέωση γνωστοποιήσεως προς τον ασφαλιζόμενο του τρόπου και του ποσού αμοιβής του διαμεσολαβούντος από ασφαλιστική πράξη.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, αυτό από μόνο του ανατρέπει τα ισχύοντα, μέχρι της εφαρμογής του.
Με μία πρώτη ανάγνωση και όχι μελέτη, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι στο άμεσο μέλλον θα προκύψουν σημαντικές αλλαγές, για τις οποίες θα πρέπει να προετοιμάζονται όλοι οι εμπλεκόμενοι (ασφαλιστικές εταιρείες και διαμεσολαβούντες).

Στο δεύτερο ερώτημα, στο οποίο θα πρέπει να δοθεί απάντηση το συντομότερο δυνατόν, ας δούμε το πρόβλημα και τις πιθανές εφικτές λύσεις.

Ως ελεύθερος επαγγελματίας, ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής καλείται πλέον να καταβάλλει ως φόρο το 26% του καθαρού (αφαιρουμένων δαπανών οι οποίες αποδεδειγμένα αναγνωρίζονται) εισοδήματός του, για μικτά εισοδήματα κάτω των €50.000 και το 100% του φόρου, ο οποίος αναλογεί στο κατ’ έτος εισόδημα, ως προκαταβολή φόρου για το επόμενο έτος.

Σε ό,τι αφορά την προκαταβολή φόρου -από την οποία δεν πιστεύω ότι θα απαλλαγούμε σύντομα- για εισόδημα του επομένου έτους, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα εισοδήματα των διαμεσολαβούντων από το 2011 και κατ’ έτος μειούνται για γνωστούς λόγους.
Μένει, όμως, ότι στην ουσία ο διαμεσολαβητής καλείται να καταβάλλει συνολικά ως φόρο το 52% του εισοδήματός του.
Πλέον αυτού, πρέπει να καταβάλλει €650 κατ’ έτος τέλη επιτηδεύματος ως φυσικό πρόσωπο και 3% επί του ετησίου εισοδήματος ως εισφορά αλληλεγγύης, με άγνωστο επίσης το μέχρι πότε θα καταβάλλονται τα ποσά αυτά.

Τέλος, και για την υποχρεωτική ασφάλισή του, σύμφωνα με τα σχέδια των κυβερνώντων, θα πρέπει να καταβάλλει ως εισφορά το 20% του καθαρού του εισοδήματος στον ασφαλιστικό του φορέα.

Σύμφωνα με μελέτες, οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητος τις τελευταίες ημέρες, ελεύθερος επαγγελματίας με καθαρό φορολογητέο ετήσιο εισόδημα €30.000, αφαιρουμένων όλων των ανωτέρω, μένει με ένα διαθέσιμο εισόδημα €9.500 περίπου.Με αυτές, λοιπόν, τις €9.500 ετησίως ή €790 μηνιαίως καλείται να συντηρηθεί ο ίδιος ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής και η οικογένειά του.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος, ο οποίος να πιστεύει ότι αυτές οι €9.500 είναι μια καλή αμοιβή για ένα πρόσωπο, για έναν επαγγελματία, ο οποίος καλείται να λειτουργήσει κάτω από τις συνθήκες που έχουν τεθεί και ισχύουν από την εποπτεύουσα αρχή και γενικότερα τη νομοθεσία.

Μετά από όλα τα ανωτέρω, κάθε λογικός και υπεύθυνος διαμεσολαβητής και γενικότερα ελεύθερος επαγγελματίας, θα πρέπει να σκεφθεί και να αποφασίσει για το, είτε μικρό είτε μεγάλο, λόγω ηλικίας, επαγγελματικό του μέλλον.

Χωρίς “ρατσιστική” ή άλλη διάθεση, θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι μεταξύ των ελευθέρων επαγγελματιών, ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής είναι ίσως ο μοναδικός, ο οποίος δεν έχει καμία δυνατότητα φοροδιαφυγής.

Είναι γεγονός ότι η προσπάθεια λύσεως προβλήματος γεννά άλλα επιμέρους σοβαρότατα προβλήματα.

Στην περίπτωσή μας, το βασικό πρόβλημα προκύπτει από την υπερφορολόγηση και το υπερβολικό ποσό εισφορών της υποχρεωτικής ασφαλίσεως, τα οποία αποτρέπουν τον διαμεσολαβούντα από την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία και τον αναγκάζουν σε αναζήτηση λύσεων.

Μετά από πολλή σκέψη, ως μοναδική λύση, κατά την άποψή μου, προκύπτει ότι ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να αναζητήσει σχέση εξαρτημένης εργασίας (μισθωτός υπάλληλος).

Και εδώ αρχίζουν τα επιμέρους προβλήματα.

• Με ποιον θα προσπαθήσει να αποκτήσει υπαλληλική σχέση;
• Με ασφαλιστική εταιρεία ή με broker;
• Πώς θα υπολογισθούν οι αποδοχές του;
• Ποια η εξασφάλισή του;
• Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία στην οποιαδήποτε απόφαση;
• Πόσο επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η συνεργασία, την οποία έχει;

Ας προσεγγίσουμε, λοιπόν, το πρόβλημα και τα επιμέρους προβλήματα, τα οποία προκύπτουν, αρχίζοντας από την οικονομική του πλευρά.

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, όπως προελέχθη, διαμεσολαβητής με €30.000 καθαρό εισόδημα μένει τελικά με €9.500 διαθέσιμο εισόδημα.

Ως ασφαλιστικός υπάλληλος με εξαρτημένη σχέση εργασίας, ασφάλιση ΙΚΑ και επικουρικό με μικτές αποδοχές €30.000, έχει καθαρό εισόδημα €21.000 περίπου, για το οποίο θα καταβάλλει φόρο περίπου το ποσό των €4.600 (συντελεστής 22%) και θα μείνει τελικά ποσόν €16.400 περίπου ως καθαρό διαθέσιμο εισόδημα, έναντι των €9.500 εισοδήματος, ως ελεύθερος επαγγελματίας.

Να σημειωθεί εδώ ότι έχει παρακρατηθεί, στην πηγή, φόρος μισθωτών υπηρεσιών και εισφορά αλληλεγγύης συνολικού ποσού €4.200 περίπου, οπότε η συνολική φορολόγησή του ανέρχεται στο ποσό των €8.800.

Ζητούμενο, λοιπόν, είναι η εξασφάλιση μικτού εισοδήματος €30.000, ώστε να μένει το εισόδημα των €16.400, έναντι των €9.500 (πιστεύω να γίνεται αντιληπτό το γιατί στο συγκεκριμένο παράδειγμα το ζητούμενο μικτό εισόδημα ορίζεται σε €30.000).

Η υφισταμένη σχέση συνεργασίας (αποκλειστική υπό μορφή agency ή μη αποκλειστική) είναι καθοριστική στην αναζήτηση εργοδότη.

Η αποκλειστική σχέση συνεργασίας (agency) με ασφαλιστική εταιρεία σε υποχρεώνει σε αναζήτηση λύσεως μόνο μέσω της εταιρείας με την οποία συνεργάζεσαι, προκειμένου να μην απολεσθούν κεκτημένα.

Η μη αποκλειστική σχέση συνεργασίας σε διευκολύνει και σου δίδει τη δυνατότητα συνεργασίας με broker, ο οποίος έχει σχέση συνεργασίας με περισσότερες της μίας ασφαλιστικές εταιρείες, γεγονός επιβεβλημένο για διαμεσολαβούντα, λόγω της αγοράς, όπως αυτή διαμορφώθηκε κυρίως την τελευταία πενταετία.

Εστιάζοντας στους γενικούς κλάδους, η παραγωγή σε Κ.Α., από την οποία προέρχεται το ζητούμενο μικτό εισόδημα των €30.000 του παραδείγματος και η σχέση κλ. αυτοκινήτων με λοιπούς κλάδους είναι ο καθοριστικός παράγων της οποιασδήποτε συμφωνίας, είτε με broker είτε με ασφαλιστική εταιρεία.

Σε ό,τι αφορά το παράδειγμα του καθαρού εισοδήματος των €30.000, το οποίο προκύπτει από μικτό εισόδημα €50.000 περίπου, θα πρέπει να διευκρινισθεί στο σημείο αυτό ότι υπολογίζεται μία μέση προμήθεια της τάξεως του 20% και η παραγωγή σε Κ.Α. του διαμεσολαβούντος θα πρέπει να ανέρχεται στο ποσό των €200.000-€250.000 περίπου.

Εύκολα, λοιπόν, μπορεί να αντιληφθεί κάποιος ότι διαμεσολαβούντες με παραγωγή (χαρτοφυλάκιο) €100.000, €150.000 και με μοναδική δραστηριότητα τη διαμεσολάβηση σε ασφαλίσεις, οδηγούνται σε έξοδο από τον χώρο και αναζήτηση άλλης δραστηριότητος.

Οι παραγωγές, όμως, αυξομειούνται (κυρίως μειούνται) είτε λόγω μειώσεως ασφαλίστρων, είτε λόγω direct πωλήσεων, είτε λόγω μετακινήσεως παραγωγών ή, κυρίως, λόγω των οικονομικών προβλημάτων της κοινωνίας, η οποία δεν έχει τη δυνατότητα εξασφαλίσεως των περιουσιακών της στοιχείων.

Η οποιαδήποτε συμφωνία λοιπόν, οπωσδήποτε και κυρίως προς διασφάλιση του εργοδότη, θα πρέπει να περιλαμβάνει ρήτρα διατηρήσεως της παραγωγής από πλευράς του διαμεσολαβούντος.

Θα πρέπει, όμως, να διασφαλισθεί και ο διαμεσολαβητής, ο οποίος, έχοντας αποκτήσει εξαρτημένη πλέον σχέση με σύμβαση αορίστου χρόνου, έχει μεταβιβάσει την παραγωγή του στον broker ή την ασφαλιστική εταιρεία και στην ουσία δεν έχει κανένα περιουσιακό στοιχείο, αν δεχθούμε ότι αυτό είναι το πελατολόγιό του.

Το σημείο αυτό είναι ουσιώδες και βασικό πρόβλημα του διαμεσολαβητή, ο οποίος βρίσκεται πλέον στο έλεος του broker ή της ασφαλιστικής εταιρείας, οι οποίοι, αφού έχουν οικειοποιηθεί την παραγωγή του, πολύ εύκολα θα μπορούσαν μετά από ένα χρονικό διάστημα να προχωρήσουν σε απόλυσή του.

Μια λύση στο πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να είναι μια σύμβαση ορισμένου χρόνου, αλλά πόσου χρόνου;

Το ύψος της υφισταμένης ετήσιας παραγωγής θα πρέπει να είναι το βασικό σημείο αναφοράς της οποιασδήποτε συμφωνίας, ως προς τις αποδοχές του διαμεσολαβούντος ως μισθωτού πλέον.

Στο σημείο αυτό, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής ότι ναι μεν το ζητούμενο του διαμεσολαβητή είναι η βελτίωση της θέσεως, στην οποία πρόκειται να περιέλθει, αλλά δεν έχει καμία διαπραγματευτική ισχύ έναντι του μελλοντικού εργοδότη του, ο οποίος, αντιλαμβανόμενος σίγουρα τη δυσχερή θέση του διαμεσολαβητή, μπορεί να μη δεχθεί να συμφωνήσει σε εισόδημα €30.000 και να αντιπροτείνει εισόδημα €20.000 για παράδειγμα.

Σημαντικό πρόβλημα είναι η ηλικία, την οποία έχει σήμερα ο διαμεσολαβητής, ο οποίος μέχρι σήμερα είχε ασφαλιστικό φορέα τον ΟΑΕΕ και στο μέλλον θα έχει το ΙΚΑ.

Πόσα χρόνια είχε ΟΑΕΕ; Πόσα χρόνια θα έχει ΙΚΑ;
Θα συγχωνευθούν οι φορείς ή θα καταλήξει να μην τεκμαίρει δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως από κανένα φορέα;

Μεταξύ των λύσεων, τις οποίες μπορεί να σκεφθεί κάποιος, σκοπίμως δεν αναφέρεται η λύση της πωλήσεως της παραγωγής (χαρτοφυλακίου), διότι όλοι γνωρίζουμε ότι ο αγοραστής δεν έχει καμία εγγύηση διατηρήσεως της παραγωγής και όσο για την τιμή πωλήσεως ας μην το συζητήσουμε…

Φυσικά, όλοι οι εμπλεκόμενοι ας ξεχάσουν τα λεγόμενα μαύρα, διότι είναι επικίνδυνα, ανέφικτα και αμελητέα ποσά και δεν συμφέρουν σε καμία περίπτωση τον broker.

Ομοίως, μεταξύ των λύσεων, σκοπίμως δεν αναφέρεται η λύση συγχωνεύσεως μικρομεσαίων διαμεσολαβητών για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως λόγω του χαρακτήρος των ανθρώπων.

Όλα τα ανωτέρω, προβλήματα, λογικές λύσεις και πιθανόν και άλλες εφικτές λύσεις, είναι μέρος ενός καλού –ας το χαρακτηρίσουμε έτσι– σεναρίου.

Δεν μπορούμε, όμως, να αγνοήσουμε και λύσεις με πολύ κακό σενάριο για τους διαμεσολαβητές, σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις υποχρεωτικές ασφαλίσεις.

Ήδη υπάρχει θέμα με τις retail, υποχρεωτικές ασφαλίσεις, από την direct πώληση από συγκεκριμένες ασφαλιστικές εταιρείες και τον ανταγωνισμό των Τραπεζών (bancassurance).

• Ποιος μπορεί, όμως, να αποκλείσει το ενδεχόμενο εφαρμογής στο άμεσο μέλλον μίας επιθετικότερης πολιτικής για direct ασφαλίσεις από το σύνολο ίσως των ασφαλιστικών εταιρειών;
• Ποιος μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η κάθε ασφαλιστική εταιρεία ή ο κάθε μεγάλος broker να δημιουργήσει ένα γραφείο σε κάθε συνοικία των Αθηνών και σε κάθε πόλη ή κωμόπολη της χώρας, αναλόγως του ενδιαφέροντος, με σκοπό την εξυπηρέτηση παραγωγής, την οποία σίγουρα θα συλλέξει από τους διαμεσολαβητές, οι οποίοι εκ των πραγμάτων και των συνθηκών θα φύγουν από το επάγγελμα;
• Ποιος μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο οικειοποιήσεως της παραγωγής του διαμεσολαβητή από την ασφαλιστική εταιρεία ή τον broker, με τον οποίο συνεργάζεται σήμερα, αμέσως μετά την κατάθεση της αδείας ασκήσεως του επαγγέλματός του, αφού η παραγωγή του θα ανήκει πλέον στον εργοδότη του και η οποία θα μπορεί να εξυπηρετηθεί απευθείας, με δεδομένο ότι η πλειονότης των ασφαλιστηρίων πλέον είναι πλήρεις ορθών στοιχείων;

Ας με συγχωρήσει ο καλός φίλος διαμεσολαβητής, αλλά είτε καλό είτε κακό σενάριο, η πραγματικότης, έτσι όπως αυτή διαμορφώθηκε από τους κυβερνώντες, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με όση ποσότητα ψυχραιμίας μπορεί να διατηρήσει ο καθένας.

Να είσαι βέβαιος, καλέ μου διαμεσολαβητή, ότι είσαι ο μόνος, ο οποίος δεν ευθύνεται για την κατάσταση αυτή, αλλά δυστυχώς μαζί με χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες καλείσαι να πληρώσεις την κακοδιαχείριση ετών από αυτούς, τους οποίους συντηρείς με τη φορολόγησή σου.

Είσαι το πρόσωπο, το οποίο προάγει και υπηρετεί έναν θεσμό, ο οποίος θεσμός μόνο καλά προσφέρει στην κοινωνία.

Είσαι το πρόσωπο, το οποίο μαζί με τον μισθωτό δεν μπορεί να αποκρύψει εισόδημα.

Είσαι το πρόσωπο, το οποίο είναι υπόλογο για την ποιότητα του έργου του, σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις διατάξεις της εποπτευούσης αρχής.

Είσαι το πρόσωπο από το οποίο η εποπτεύουσα αρχή απαιτεί συνεχείς, ανούσιες εκπαιδεύσεις και επαναπιστοποιήσεις μέχρι να συνταξιοδοτηθεί.

Είσαι το μοναδικό πρόσωπο, το οποίο για να ασκήσει το επάγγελμά του, πρέπει υποχρεωτικά εκ του νόμου να διαθέτει ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης έναντι τρίτων.

Είσαι το πρόσωπο, το οποίο χωρίς δική του ευθύνη, βιώνει σημαντική μείωση του εισοδήματός του την τελευταία πενταετία.

Είσαι το πρόσωπο, το οποίο διαπιστώνει καθημερινά ότι αντί για ανάπτυξη μέσω νέας παραγωγής, έχει απώλειες παραγωγής και εισοδήματος λόγω της κρίσεως.

Μίας κρίσεως, την οποία άφησαν να εξελιχθεί και να φθάσει στο σημερινό σημείο ανεύθυνοι πολιτικοί, συνδικαλιστές και το από συστάσεως του κράτους σύστημα.

Μίας κρίσεως, τη διαχείριση της οποίας και την έξοδο από αυτήν προς την ανάπτυξη εμπιστευθήκαμε στα ίδια σχεδόν πρόσωπα (επαγγελματίες πολιτικούς), τα οποία μας οδήγησαν στην κρίση και τα οποία λειτουργούν ως μαθητευόμενοι μάγοι, με αποτέλεσμα να οδηγούν τον διαμεσολαβούντα στην καταστροφή, μαζί με όλους τους άλλους ελεύθερους επαγγελματίες.

Δεν ήταν μέσα στις προθέσεις μου να πολιτικοποιήσω το πρόβλημα του διαμεσολαβητή ή του οποιουδήποτε άλλου ελεύθερου επαγγελματία, αλλά η κοινή λογική, προκειμένου να αντιμετωπίσεις και να δώσεις λύση στο πρόβλημά σου, σε αναγκάζει να σκεφθείς ποιος δημιούργησε το πρόβλημα, πώς θα λυθεί το πρόβλημα και από ποιους θα λυθεί το πρόβλημα, με τρόπο ώστε να μην αντιμετωπισθεί εκ νέου στο μέλλον.

Σίγουρα πάντως, το πρόβλημα του διαμεσολαβητή, το πρόβλημα του κάθε ελεύθερου επαγγελματία και γενικότερα το πρόβλημα της χώρας, δεν είναι δυνατόν να λυθεί από πρόσωπα, τα οποία εμφορούνται από δοκιμασμένες στο παρελθόν αποτυχημένες ιδεολογίες και πρακτικές.
Καλή τύχη, αγαπητέ φίλε διαμεσολαβητή!