Πώς πυροδοτούνται οι κρίσεις πανικού και ποια η επίδρασή τους;

Οι κρίσεις πανικού είναι ένα αιφνίδιο επεισόδιο έντονου φόβου που μπορεί να πυροδοτήσει σοβαρές σωματικές αντιδράσεις, παρόμοιες με τη φυσιολογική αντίδραση του σώματος σε συνθήκη κινδύνου, χωρίς συνήθως, όταν πρωτοεμφανίζονται, να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή εμφανής αιτία.

Γράφει η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου, Ψυχολόγος BSc – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σεμιναρίων*

Για το άτομο που τις βιώνει, οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι τρομακτικές και να επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής του. Συνήθως αναπτύσσεται φόβος για μία ενδεχόμενη νέα κρίση και αυτό οδηγεί το άτομο στην απομόνωση και στην απομάκρυνση από οικογένεια, φίλους, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον.

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα ίσως νιώθουν την απελπιστική ανάγκη άμεσης επέμβασης, διότι τα συμπτώματα μπορεί να απειλούν τη λειτουργικότητά τους. Συχνά οι κρίσεις πανικού και ο φόβος γι’ αυτές μπορεί να συνδέονται με βαθύτερους πραγματικούς φόβους και έντονο άγχος που το άτομο αποφεύγει να αντιμετωπίσει. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν διαταραχές πανικού μπορεί να έχουν υιοθετήσει μία στάση ζωής ότι μπορούν να τα καταφέρουν όλα μόνα τους. Με την παρουσία των κρίσεων αισθάνονται αδύναμα και ανίκανα, με συνέπεια να υποτιμούν τον εαυτό τους. Αρχικά, δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια και στήριξη, που αποτελεί το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτής της δυσκολίας.

Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτήν τη διαταραχή συχνά δυσκολεύονται στην επίλυση συγκρούσεων στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, στην έκφραση τυχόν δυσαρέσκειας και στη διεκδίκηση των αναγκών τους στις σχέσεις και ότι ίσως οι κρίσεις πανικού συνδέονται με γενετική προδιάθεση.

Βασικά συμπτώματα της κρίσης πανικού μπορεί να είναι:

• Ταχυπαλμία
• Έντονη εφίδρωση ή ρίγη
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πονοκέφαλος
• Πόνος στο στήθος
• Ναυτία
• Στομαχικές διαταραχές
• Αίσθημα μουδιάσματος των άκρων
• Αίσθημα αποφυγής της επαφής με την πραγματικότητα.

Οι κρίσεις πανικού, παρόλο που αρχικά έρχονται χωρίς καμία προειδοποίηση, έχουν παράγοντες κινδύνου που τις ενεργοποιούν και με τον καιρό συνήθως πυροδοτούνται σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτές μπορεί να είναι συνθήκες που δημιουργούν στο άτομο έντονο άγχος, όπως κατά τη διάρκεια σημαντικών μεταβάσεων και αλλαγών στη ζωή του (π.χ. η προετοιμασία για εξετάσεις, η είσοδος στο πανεπιστήμιο, ο γάμος, η απόκτηση παιδιού, η ανάληψη νέων καθηκόντων στην εργασία), ή από τραυματικά γεγονότα (ασθένεια, επαγγελματική απόλυση, χωρισμός). Είναι βοηθητικό το άτομο να συνδέει την κρίση πανικού με κάποιο γεγονός στο εδώ και τώρα, γιατί αυτό βοηθάει να μειωθεί ο φόβος του ότι θα επαναληφθεί και αποκτά συναίσθηση της πραγματικότητας. Επίσης, αντί για την ερώτηση πώς μπορώ να αποφύγω ή πώς μπορώ να αποτρέψω μία κρίση πανικού, είναι πιο βοηθητικό να αναδιαμορφώσετε την ερώτηση σε «πώς μπορώ να μάθω να αντιμετωπίζω και να ξεπερνώ τις κρίσεις πανικού».

Είναι σημαντικό να τίθενται ερωτήματα όπως τα κάτωθι, που μπορούν να βοηθήσουν να ανακαλύψει το άτομο τι είναι λειτουργικό μέσα σε αυτήν τη συνθήκη:

• Πώς αλλιώς μπορώ να χειριστώ αυτό που συμβαίνει;
• Τι χρειάζεται να γίνει τώρα;
• Τι μπορώ να κάνω τώρα;
• Ποια είναι εκείνη η μικρή δράση που θα ήταν βοηθητική τώρα;

Το άτομο με κρίσεις πανικού χρειάζεται να ενεργοποιήσει τις λειτουργικές του πλευρές και εκείνες τις εσωτερικές φωνές που τον υποστηρίζουν και του επιτρέπουν να αποδεχθεί αυτά που νιώθει, ενώ παράλληλα τον ενθαρρύνουν, χωρίς να τον επικρίνουν, να αντιμετωπίσει αυτό που συμβαίνει.

Είναι σημαντική η ύπαρξη κοινωνικού δικτύου υποστήριξης, όπου στο κέντρο βρίσκεται ο εαυτός. Το δίκτυο αυτό θα αποτελείται από ανθρώπους που εμπιστεύεται το άτομο και προέρχονται από την οικογένεια και το συγγενικό/φιλικό περιβάλλον του, από ομάδες που συμμετέχει (αθλητικές, εθελοντικές, θεραπευτικές κ.λπ.) και από το επαγγελματικό του περιβάλλον.

Τέλος, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα επαγγελματικής βοήθειας (ψυχολόγος/ψυχίατρος), ώστε να καταφέρει κανείς όχι μόνο να επιβιώνει από μία κρίση πανικού, αλλά να αλλάξει την οπτική του απέναντι σε αυτό που του συμβαίνει, να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που φοβάται στ’ αλήθεια, να αναπτύξει δεξιότητες αντιμετώπισης και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του, όπως επίσης τις υγιείς και λειτουργικές πλευρές του.

*Η κα Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες μέσω ατομικών συνεδριών, μικρών ομάδων εργασίας, εκπαιδευτικών σεμιναρίων και συμβουλευτικής (coaching). Διατηρεί προσωπικό γραφείο για την παροχή συνεδριών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής σε άτομα, οικογένειες, ζευγάρια και ομάδες.

Έχει υπάρξει ανώτατο στέλεχος Ασφαλιστικών Εταιρειών. e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News