Petra Hielkema: Η EIOPA πρέπει να είναι σε θέση να παρέμβει όταν οι εθνικές εποπτικές αρχές δεν μπορούν

«Πρέπει να είμαστε σε θέση να παρέμβουμε όταν οι εθνικές εποπτικές αρχές δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποτρέψουν τη ζημία των καταναλωτών», τόνισε η Πρόεδρος της Eυρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), κα Petra Hielkema, μιλώντας στο φετινό συνέδριο της Αρχής, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023, στη Φρανκφούρτη.

«Hidden risks and new horizons» ήταν ο τίτλος του φετινού Συνεδρίου, ένα θέμα που, όπως είπε η κα Hielkema, στην εισαγωγική της ομιλία, «όχι μόνο αποτυπώνει την κατάσταση του κόσμου μας, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα (πόλεμος, πολιτική αβεβαιότητα, μεταβαλλόμενο μακροοικονομικό περιβάλλον και τη σημαντική μετάβαση που πρέπει να γίνει) αλλά και την κατάσταση του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούμαστε, με τις ασφαλιστικές εταιρείες να είναι εδώ, για να βοηθήσουν την κοινωνία να διαχειριστεί τους κινδύνους της και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να παραμείνουν ασφαλείς κατά τη συνταξιοδότηση –ενώ και οι δύο είναι μακροπρόθεσμοι επενδυτές στην ΕΕ».

Τεράστιος ο όγκος των οριζόντιων ρυθμίσεων

Ενόψει και των Ευρωεκλογών τον Ιούνιο του 2024, οι οποίες αναμένεται να δρομολογήσουν αρκετές αλλαγές, η κα Hielkema αναφέρθηκε στα πεπραγμένα, αλλά και στην επόμενη μέρα της Εποπτείας.

Ειδικότερα αναφέρθηκε στον τεράστιο όγκο οριζόντιων ρυθμίσεων, όπως ο νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η DORA κ.ο.κ., που αφορούν τόσο τον τομέα ασφαλίσεων όσο και εκείνον των επαγγελματικών συντάξεων, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι επόπτες εφαρμόζουν τους κανονισμούς και ασκούν την εποπτεία.

«Αυτή είναι μια πολύ νέα πραγματικότητα για εμάς όσον αφορά τη νομοθεσία. Η αποτελεσματική ανάπτυξη, εφαρμογή και εποπτεία κανονισμών που απευθύνονται σε πολλούς και διαφορετικούς κλάδους απαιτεί διαβούλευση, δέσμευση και συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μερών, έτσι ώστε οι κανονισμοί να είναι αποτελεσματικοί για όλους τους τομείς.

Τι γίνεται όμως με το υφιστάμενο ανά κλάδο ρυθμιστικό πλαίσιο που έχουμε θεσπίσει; Ελπίζω ότι βρισκόμαστε στις τελευταίες φάσεις αναθεώρησης της Φερεγγυότητας ΙΙ. Είναι μια εξελικτική διαδικασία, και όχι μια επανάσταση, που θα οδηγήσει σε μία κατάλληλη χαλάρωση των απαιτήσεων για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Ελπίζω ότι θα παραμείνει συντηρητική μεσο-βραχυπρόθεσμα και θα οδηγήσει πράγματι σε περισσότερες μακροπρόθεσμες επενδύσεις στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.

Καταθέσαμε επίσης τις προτάσεις μας σχετικά με την αναθεώρηση του IORP II, προσπαθήσαμε να διασφαλίσουμε τα όσα πετύχαμε ως τώρα, συνυπολογίζοντας ωστόσο τις προκλήσεις του μέλλοντος, ενός μέλλοντος που θα αντιμετωπίσει το συνταξιοδοτικό κενό που έχουμε στην Ευρώπη, μια γηράσκουσα ήπειρο.

Αυτές οι αναθεωρήσεις αποτελούν πολύτιμες ευκαιρίες, για να διασφαλίσουμε ότι η νομοθεσία παραμένει χρήσιμη και κατάλληλη για τον σκοπό της και ότι αντιμετωπίζουμε τους κινδύνους που διαφαίνονται στον ορίζοντα.

Και στις δύο περιπτώσεις, θα ήταν επικίνδυνο να υποθέσουμε ότι η δουλειά έχει τελειώσει.

Πρώτα απ’ όλα, επειδή ο τοπικός φορέας (εθνική εποπτική αρχή) αποκτά μεγαλύτερη σημασία, το ίδιο ισχύει και για την IDD, το ίδιο και για τα PRIIPS, και οι δύο εξακολουθούν να είναι κανονισμοί ελάχιστης εναρμόνισης.

Ανάγκη για μια κοινή προσέγγιση στην εποπτεία

Η κα Hielkema υπεραμύνθηκε της ανάγκης για μια ευρωπαϊκή εποπτική αρχή. Ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Ναι, έχουμε έναν ασφαλιστικό τομέα που είναι καλά κεφαλαιοποιημένος. Ναι, έχουμε έναν ασφαλιστικό τομέα που ασχολείται ενεργά με τον πράσινο και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ναι, έχουμε έναν ασφαλιστικό τομέα που είναι ανθεκτικός στους κραδασμούς.

Αλλά, είμαστε επίσης ο λιγότερο ενοποιημένος τομέας εντός του χρηματοπιστωτικού κλάδου και το γνωρίζουμε αυτό.

Μιλάμε για την ανταγωνιστικότητα και τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην ΕΕ, αλλά ταυτόχρονα προτιμούμε μια εθνική προοπτική σε έναν κόσμο που είναι γεμάτος προκλήσεις, με τον γεωπολιτικό κίνδυνο να αυξάνεται.

Και όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τομείς στους οποίους η εσωτερική αγορά ασφαλίσεων δεν λειτουργεί. Περιοχές στις οποίες η εποπτεία αργεί πολύ να φτάσει.

Μιλάω, φυσικά, για τις διασυνοριακές δραστηριότητες, μια φυσιολογική δραστηριότητα σε μια ΕΕ με εσωτερική αγορά.

Περισσότερο από το 10% των μικτών εγγεγραμμένων ασφαλίστρων προέρχεται από διασυνοριακές εργασίες –ποσοστό που αυξάνεται συνεχώς. Σε μία εποχή που ο ασφαλιστικός τομέας απομακρύνεται από ομίλους με θυγατρικές σε πολλά κράτη μέλη και μετακινείται σε ομίλους που λειτουργούν με καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, η απουσία συστημάτων ασφαλιστικών εγγυήσεων και η δυσλειτουργία της εποπτικής εμβέλειας πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Δυσλειτουργίες που σχετίζονται με μη βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα όπου η εστίαση είναι στην ταχεία ανάπτυξη και το κέρδος και όχι στην αξία των χρημάτων των καταναλωτών. Δυσλειτουργίες στις οποίες οι εποπτικές αρχές της χώρας καταγωγής και της χώρας υποδοχής δεν είναι επαρκώς συντονισμένες ή δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να δράσουν».

Τι πρέπει να γίνει;

«Ως εποπτική κοινότητα, συγκεντρωμένη στο Διοικητικό Συμβούλιο της EIOPA, είμαστε η ευρωπαϊκή εποπτική αρχή και ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε σε θέση να παρεμβαίνουμε έγκαιρα για την επίλυση ζητημάτων που προκαλούν ζημία στους καταναλωτές και δεν επιλύονται σε εθνικό επίπεδο.

Μέχρι σήμερα, η EIOPA χρησιμοποιεί τις εξουσίες που έχουμε για την αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων, αλλά πολύ συχνά το αποτέλεσμα είναι πολύ μικρό ή έρχεται πολύ αργά. Πρέπει να το αλλάξουμε αυτό.

Πρέπει να είμαστε σε θέση να παρέμβουμε όταν οι εθνικές εποπτικές αρχές δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποτρέψουν τη ζημία των καταναλωτών. Σε αυτές τις περιπτώσεις η EIOPA –και με τον όρο EIOPA εννοώ το Διοικητικό Συμβούλιο που αποτελείται από τους επικεφαλής των 27 εθνικών αρμόδιων αρχών και εμένα– πρέπει να έχει τουλάχιστον τις ίδιες εξουσίες με τις εθνικές εποπτικές αρχές.

Αν θέλουμε να είμαστε ένας ισχυρός ανταγωνιστικός κλάδος, χρειάζεται μεγαλύτερη ενοποίηση από αυτή που υφίσταται σήμερα.

Γνωρίζω ότι αυτή η αλλαγή δεν είναι κάτι που πρέπει ή μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι όμως σίγουρα μέρος της πορείας προς τα εμπρός, που θα φέρει την ασφαλιστική εποπτεία στην εσωτερική μας αγορά στο επόμενο επίπεδο.

Και γι’ αυτό θα συστήσουμε στη νέα Επιτροπή να διασφαλίσει ότι όχι μόνο το ρυθμιστικό πλαίσιο αλλά και η ίδια η εποπτεία είναι και παραμένει κατάλληλη για έναν κλάδο που είναι υπεύθυνος για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις της Ευρώπης, σε μια εποχή που αυτές είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον μας».

Τα κενά προστασίας και ο ρόλος των δεδομένων

Στη συνέχεια η Πρόεδρος της EIOPA αναφέρθηκε στα κενά προστασίας και στον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα δεδομένα.

«Από τη μία πλευρά, γνωρίζουμε από την τελευταία μας έρευνα ότι το 70% των ανθρώπων έχουν κάποιο ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή αποταμιευτικό προϊόν. Αυτό θα έπρεπε να είναι ένα καθησυχαστικό ποσοστό, αλλά γνωρίζουμε ότι δεν είναι αρκετό.

Εξακολουθούν να υπάρχουν κενά προστασίας. Και στην Ευρώπη αυτά τα κενά είναι σημαντικά.

• Μόνο το 25% των ζημιών από φυσικές καταστροφές ήταν ασφαλισμένο μέχρι πρόσφατα.
• Το 70% των ΜΜΕ δεν είναι καλυμμένο για τον κίνδυνο μιας επίθεσης στον κυβερνοχώρο.
• Σχεδόν το 20% των ανθρώπων κινδυνεύει από τη φτώχεια σε μεγάλη ηλικία.

Και πάλι, πρέπει να αναρωτηθούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να καλύψουμε τα κενά προστασίας.

Όπως γνωρίζετε, το κλείσιμο, ο περιορισμός των κενών αποτελεί προτεραιότητα για την EIOPA.

Έχουμε χρησιμοποιήσει δεδομένα για να δημιουργήσουμε τον πίνακα ελέγχου για τις φυσικές καταστροφές και να ενημερώσουμε για τη χάραξη πολιτικής, έχουμε διερευνήσει ζητήματα που σχετίζονται με την ζήτηση της ασφάλισης και έχουμε εξετάσει τις επιλογές σε επίπεδο πολιτικών για να κλείσουμε τα κενά από τις φυσικές καταστροφές με την ΕΚΤ.

Αλλά τι άλλο πρέπει να σκεφτούμε; Πού πρέπει να αναζητήσουμε λύσεις;

Αναμφίβολα, τα δεδομένα είναι μια απάντηση. Τα δεδομένα σε συνδυασμό με την καινοτομία, την τεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και άλλα. Εδώ κρύβονται μεγάλες δυνατότητες για την ασφαλιστική μας αγορά. Την περασμένη εβδομάδα το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ κατέγραψε το underwriting ασφαλίσεων ως το νούμερο ένα επάγγελμα που δεν θα κατακτηθεί από την Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά αντίθετα θα ενισχυθεί από την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Για να προχωρήσει αυτό περαιτέρω, χωρίς να αυξηθεί ο φόρτος των αναφορών, απαιτείται η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών. Αυτό θα “ξεκλειδώσει” τα δεδομένα που είναι ήδη διαθέσιμα, ενισχύοντας την ικανότητά μας να συνδυάζουμε δεδομένα, να δημιουργούμε πίνακες ελέγχου και να τα επιστρέφουμε στις εποπτικές αρχές και στον κλάδο.

Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές, θα θέλαμε επίσης να είμαστε σε θέση να συλλέγουμε δεδομένα ζημιών και έκθεσης και να παρέχουμε ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα. Πράγματι, τα δεδομένα είναι ζωτικής σημασίας καθώς η EIOPA εδραιώνεται ως κέντρο αριστείας για τη μοντελοποίηση καταστροφών».

Οι πίνακες ελέγχου και τα συστήματα παρακολούθησης δύο πολύ ισχυρά εργαλεία

«Πρέπει να επικεντρωθούμε στην κατανόηση: όχι μόνο του προϊόντος αλλά και της αγοράς», τόνισε η Πρόεδρος της ΕΙΟΠΑ, προσθέτοντας: «Η χρηματοοικονομική παιδεία είναι ένας δρόμος –και εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω όλες τις εθνικές εποπτικές αρχές μας για το έργο τους στην εκπαίδευση των καταναλωτών. Εκτός από την εκπαίδευση, θα βοηθούσε επίσης αν οι κυβερνήσεις ήταν σαφείς σχετικά με το τι μπορούν να υποστηρίξουν όταν πρόκειται για ζημίες και σε ποιο βαθμό περιμένουν από τους καταναλωτές να βρουν λύσεις στην ιδιωτική αγορά, ενισχύοντας έτσι το διαθέσιμο capacity αντιμετώπισης ζημιών. Και είναι σημαντικό οι ασφαλιστές όχι μόνο να πωλούν τα προϊόντα τους αλλά και να δίνουν κίνητρα για την προσαρμογή και τον μετριασμό των ζημιών.

Αλλά πρώτα πρέπει να δούμε τα κενά. Οι πίνακες ελέγχου και τα συστήματα παρακολούθησης είναι δύο πολύ ισχυρά εργαλεία για την ευαισθητοποίηση. Ο πίνακας ελέγχου Φυσικών Καταστροφών αποδεικνύεται πολύ ενημερωτικός.

Η EIOPA εμμένει επίσης στις συμβουλές της σχετικά με τον πίνακα ελέγχου για τις συντάξεις. Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται στις κυβερνήσεις, στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, η συλλογή των σχετικών δεδομένων, δεν μπορούμε να καλύψουμε το συνταξιοδοτικό κενό χωρίς την ακριβή μέτρησή του –χρειαζόμαστε τα δεδομένα σε έναν πίνακα. Αυτό μπορεί να απαιτήσει κάποια γενναία βήματα ανταλλαγής των δικών μας δεδομένων με εκείνων του δημόσιου τομέα και του τομέα των επιχειρήσεων, αλλά ας είμαστε γενναίοι και ας το κάνουμε. Χρειαζόμαστε τις πληροφορίες.

Με τον ίδιο τρόπο, υποστηρίζουμε πλήρως την ανάπτυξη συστημάτων παρακολούθησης των συντάξεων, ώστε να παρέχεται στους καταναλωτές μια εικόνα του αναμενόμενου εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότηση και να τους βοηθήσουμε να λάβουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις.

Επιπρόσθετα, θεωρούμε σκόπιμο να εξετάσουμε περαιτέρω τις διαδικασίες εγγραφής στις επαγγελματικές συντάξεις. Γνωρίζουμε από τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν τέτοιες διαδικασίες εγγραφής ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία συνταξιοδοτικών πόρων.

Τέλος, εξακολουθούμε να θεωρούμε χρήσιμο το PEPP, το Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν. Είναι άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της φιλοδοξίας της ΕΕ που θα πετύχει μόνο αν το καταστήσουμε πραγματικά ευρωπαϊκό, για παράδειγμα παρέχοντάς του την ίδια φορολογική μεταχείριση με άλλα συνταξιοδοτικά προϊόντα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αν αναλογιστείτε ότι μόνο το 43% των ανθρώπων είναι βέβαιοι ότι θα έχουν αρκετά χρήματα για μια άνετη συνταξιοδότηση, αν αναλογιστείτε ότι σε λίγες δεκαετίες θα έχουμε μόνο 1,5 άτομα που εργάζονται για 1 συνταξιούχο, θα καταλάβετε γιατί θα προτείνουμε περαιτέρω δράση και για τα τρία αυτά θέματα στην επερχόμενη Επιτροπή το επόμενο έτος».

Έτσι, θα λάβουμε μέτρα για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να κατανοήσουν τις ανάγκες τους.

Ανάγκη για απλά και προσιτά προϊόντα

Ειδικά για τις αποταμιεύσεις και τις συντάξεις, η κα Hielkema τόνισε: «Πρέπει να προωθήσουμε την ανάπτυξη και την υιοθέτηση απλούστερων, ασφαλέστερων και πιο προσιτών προϊόντων, και βλέπουμε πολλές δυνατότητες γι’ αυτό στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τις επενδύσεις ιδιωτών.

Κατά την άποψή μας, ο τρόπος είναι η σχέση ποιότητας-τιμής και οι δείκτες αναφοράς θα συμβάλουν σε αυτό, διότι –και θα είμαι ειλικρινής εδώ– όταν σχεδόν το ένα τρίτο των καταναλωτών πιστεύει ότι ένα προϊόν δεν αξίζει τα χρήματά τους, έχουμε πρόβλημα.

Η EIOPA εργάζεται ήδη εδώ και αρκετό καιρό πάνω σε δείκτες αξιολόγησης σχετικά με την σχέση ποιότητας-τιμής, ώστε να είμαστε έτοιμοι και εάν και όταν τεθούν σε ισχύ αυτές οι απαιτήσεις να έχουμε προτάσεις βασισμένες σε εμπειρικά στοιχεία και πρακτική εμπειρία.

Περισσότεροι μικροεπενδυτές θα εξασφαλίσουν περισσότερα κεφάλαια που είναι τόσο αναγκαία για τη μετάβαση. Μέσα από αυτή την οπτική γωνία ο κλάδος των ασφαλίσεων και των συντάξεων μπορεί να στηρίξει την οικονομία της ΕΕ. Μέσα από αυτή την οπτική γωνία, επίσης, καθίσταται απαραίτητη για τον κλάδο η υλοποίηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών στο εγγύς μέλλον.

Όπως όλοι γνωρίζετε, οι τομείς των ασφαλίσεων και των συντάξεων διαδραματίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή οικονομία, ενώ έχουν και κοινωνική αξία. Για να μην αναφέρουμε την προστασία και την ασφάλεια που παρέχουν στους πολίτες της Ευρώπης.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην EIOPA επικεντρωνόμαστε τόσο στους κινδύνους όσο και στις προοπτικές που ανοίγονται».

H ενότητα μας και η διαφορετικότητα είναι η δύναμή μας

Η Πρόεδρος της EIOPA, κλείνοντας την ομιλία της υπογράμμισε:

«Θεμελιώδες πλεονέκτημα της EIOPA είναι η ικανότητά μας να προβάλλουμε την πανευρωπαϊκή προοπτική, έχοντας ακούσει τους πάντες και μεταφράζοντας την σε μια ανεξάρτητη συμβουλή προς όφελος όλων των ασφαλισμένων και των δικαιούχων.

Δεν είναι πάντα μια εύκολη δουλειά, αλλά είναι μια δουλειά που απολαμβάνουμε. Επειδή πιστεύουμε ακράδαντα στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και στην αλληλοϋποστήριξη και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και των ανθρώπων που αυτή συνεπάγεται.

Πράγματι, η ενότητά μας είναι η δύναμή μας, όπως ακριβώς η διαφορετικότητά μας είναι η δύναμή μας.

Και έτσι μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών τομέων ασφάλισης και επαγγελματικών συντάξεων, εξασφαλίζοντας παράλληλα ισχυρή και συνεπή προστασία των καταναλωτών».

---

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News