Μαθήματα από τις πλημμύρες στην Ευρώπη (με αποδέκτες κράτος, ασφαλιστικές και άτομα)

Υπό τον τίτλο “After the storm” η Allianz καταγράφει στην ιστοσελίδα της (αναρτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου) την πολύτιμη για όλους εμπειρία που αποκόμισε από τη διαχείριση των χιλιάδων απαιτήσεων που δέχθηκε μετά την καταστροφική πλημμύρα του Ιουλίου του 2021, στη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Δεδομένου ότι τέτοιου είδους συμβάντα αναμένονται συχνότερα πλέον ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, τα συμπεράσματα, οι επισημάνσεις και οι προτάσεις του κορυφαίου ασφαλιστικού Ομίλου έχουν ιδιαίτερη αξία και χρήζουν της προσοχής μας. Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι η προετοιμασία και η πρόληψη, για την ελαχιστοποίηση της απώλειας ζωών και περιουσιών. Για την ευόδωση του στόχου, αλλά και την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών που επιφέρει μια φυσική καταστροφή, ο ρόλος της Ασφάλισης είναι κομβικός.

H ξαφνική πλημμύρα που προκλήθηκε από το μετεωρολογικό σύστημα χαμηλής πίεσης Bernd έπληξε περιοχές στη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Τρεις και πλέον μήνες μετά την καταστροφή, οι υποδομές στις πλημμυρισμένες περιοχές παραμένουν κατεστραμμένες και οι άνθρωποι παλεύουν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Δυστυχώς, η συγκεκριμένη πλημμύρα είναι μόνο ένα συμβάν μιας σειράς φυσικών καταστροφών για φέτος, αναδεικνύοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστεί ενεργά η κλιματική αλλαγή και να προστατευθούν οι πολίτες.

Tο μετεωρολογικό σύστημα Bernd προκάλεσε έντονες βροχοπτώσεις στο ανατολικό Βέλγιο και τη δυτική Γερμανία μεταξύ 13 και 18 Ιουλίου. Μέσα σε 24 ώρες, έριξε τόση βροχή στις περιοχές αυτές, όση πέφτει συνήθως σε έναν μήνα. Περισσότεροι από 220 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Οι εικόνες της καταστροφής που προκάλεσε η ισχυρή βροχόπτωση είναι ακόμα νωπές στο μυαλό των ανθρώπων: ρυάκια μετατράπηκαν σε ορμητικά ποτάμια, παρασύροντας αυτοκίνητα, ακόμη και σπίτια. Δρόμοι, γέφυρες και άλλες βασικές υποδομές καταστράφηκαν. Έγιναν τεράστιες κατολισθήσεις, μία μάλιστα ήταν τόσο σφοδρή που παρέσυρε μέρος του ιστορικού κάστρου στο Erftstadt κοντά στην Κολωνία. Βάσει υπολογισμών, στην Allianz υποβλήθηκαν συνολικά περίπου 25.000 αιτήσεις αποζημιώσεων.

«Το σύστημα Bernd προκάλεσε πιο σοβαρές ζημιές σε σπίτια, εταιρείες και αυτοκίνητα από ό,τι είχαμε αρχικά υπολογίσει», αναφέρει ο κ. Jochen Haug, μέλος του Δ.Σ. της Allianz Versicherungs-AG, υπεύθυνος αποζημιώσεων. Για παράδειγμα, ήταν σημαντικά περισσότερα τα σπίτια που υπέστησαν ολοκληρωτική καταστροφή, σε σύγκριση με άλλες αντίστοιχες φυσικές καταστροφές. Το ίδιο ισχύει και για τα ασφαλισμένα οχήματα. «Ήταν σημαντικό για εμάς να βοηθήσουμε τους πελάτες μας το συντομότερο δυνατό σε αυτήν την ακραία κατάσταση. Μέσα στις πρώτες τέσσερις εβδομάδες, πληρώσαμε €112 εκατ. στους πελάτες μας», αναφέρει ο κ. Haug.

Στη Γερμανία, περίπου 300 πραγματογνώμονες της Allianz και εξωτερικοί πάροχοι υπηρεσιών, που προσελήφθησαν από την εταιρεία, βρίσκονταν επί τόπου για να εκτιμήσουν τις ζημιές. Υποστηρίχθηκαν από περίπου 1.100 υπαλλήλους της Allianz, οι οποίοι κατέγραφαν τις απαιτήσεις και διεκπεραίωναν τις πληρωμές πελατών και εταιρειών αποκατάστασης. «Επιπλέον, έχουμε ήδη μεταφέρει περίπου 100 γεννήτριες έκτακτης ανάγκης και 1.000 συσκευές ξήρανσης στις πληγείσες περιοχές για τους πελάτες μας και έχουμε προχωρήσει σε συνεργασία με 250 εταιρείες που διενεργούν εργασίες αποκατάστασης».

Προκαταβολές έως και €10.000 καταβλήθηκαν σε πελάτες, σε περίπτωση ζημιάς σε κτήρια ή σε οικιακές συσκευές, με απλή διαδικασία, ακόμη και όταν οι αιτήσεις γίνονταν μέσω τηλεφωνικών κλήσεων. «Θέλαμε να τους βοηθήσουμε να προχωρήσουν. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν μπορούσαν να σώσουν κανένα από τα υπάρχοντά τους και έπρεπε να αγοράσουν ξανά ακόμη και τα πιο βασικά πράγματα. Όλα είχαν χαθεί, από οδοντόβουρτσες μέχρι ρούχα», αναφέρει ο κ. Haug.

Πώς διακανονίζεται, όμως, μια αποζημίωση, όταν ένα σπίτι έχει παρασυρθεί εντελώς από την πλημμύρα και ο πελάτης δεν έχει τίποτα να δείξει; «Για τα κτήρια, χρησιμοποιήσαμε επίσημα έγγραφα, όπως αυτά του κτηματολογίου, καθώς και φωτογραφίες από τους Χάρτες της Google. Για οικιακά είδη, οι αξιόπιστες φωτογραφίες ήταν αρκετές, για να εκτιμήσουμε τη ζημιά και να προχωρήσουμε σε πληρωμές», εξηγεί.

Ο ίδιος ο κ. Haug σχημάτισε προσωπική άποψη της κατάστασης που επικρατούσε στο Eschweiler: «Ακόμη και εννέα εβδομάδες μετά την πλημμύρα, ο αγώνας δεν είχε τελειώσει. Οι πελάτες ανέφεραν ότι ιδιαίτερα τα παιδιά εξακολουθούν να είναι ψυχικά τραυματισμένα. Κάποια αρχίζουν να κλαίνε στο σχολείο, όταν βρέχει έξω». Πολλοί κάτοικοι του Eschweiler ζουν στα εξοχικά τους σπίτια ή με συγγενείς μετά την καταστροφή. Θα χρειαστεί χρόνος, για να επιστρέψουν στα σπίτια και τα διαμερίσματά τους. Μερικοί ασφαλισμένοι δεν θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, καθώς η εμπειρία ήταν πολύ τραυματική για αυτούς. «Η διευθέτηση των απαιτήσεων θα μας κρατήσει απασχολημένους για μερικά ακόμα χρόνια, γιατί η πραγματική ανοικοδόμηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μετά την αποκατάσταση βασικών υποδομών», επισημαίνει ο κ. Haug.

Πλημμυρισμένες γραμμές παραγωγής, κατεστραμμένα αγαθά σε σούπερ μάρκετ, κατεστραμμένες δημόσιες υποδομές μεταφορών και τηλεπικοινωνιών. Εκτός από τα νοικοκυριά, πολλές μικρότερες αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν υποστεί υλικές ζημιές και απώλειες λόγω διακοπής εργασιών. Οι περισσότεροι ασφαλισμένοι δεν μπορούν να λειτουργήσουν, είτε μερικώς είτε ολοκληρωτικά. Η επιστροφή στην πλήρη λειτουργία θα πάρει πολλούς μήνες.

Αλλαγή του τοπίου

Γεγονότα όπως η πλημμύρα τον Ιούλιο πιθανότατα θα συμβαίνουν πιο συχνά ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Η κα Katherine Wenigmann, ειδικός σε θέματα κινδύνου φυσικών καταστροφών (NatCat) στην Allianz Re, πιστεύει ότι η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται. «Γνωρίζουμε ότι μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερους υδρατμούς και ότι οι έντονες βροχοπτώσεις θα είναι πιο συχνές», αναφέρει. Με την αύξηση της θερμοκρασίας, η ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περίπου 7% περισσότερη υγρασία, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των ρυθμών βροχόπτωσης. «Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η κλιματική αλλαγή μπορεί να αναγκάσει ορισμένα συστήματα χαμηλής πίεσης να παραμένουν σε μια περιοχή, με αποτέλεσμα μεγάλες βροχοπτώσεις σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα», εξηγεί.

Όπως ακριβώς συνέβη με τις έντονες ξαφνικές βροχοπτώσεις που προκλήθηκαν από το μετεωρολογικό σύστημα Bernd. «Τα θύματα ξαφνικών πλημμυρών σε ρέματα, που προκαλούνται από έντονες βροχοπτώσεις, έχουν συχνά μεγαλύτερες απώλειες συγκριτικά με τους ασφαλισμένους που ζουν δίπλα σε μεγάλα ποτάμια. Ένας λόγος είναι ότι οι ξαφνικές πλημμύρες δεν προβλέπονται. Επίσης, είναι δύσκολο να προβλέψουμε το ακριβές σημείο που θα συμβούν. Η ανάλυση των ιστορικών γεγονότων δείχνει ότι περίπου το 50% των απαιτήσεων για ζημιές από πλημμύρες εμφανίζεται έξω από μια χαρτογραφημένη πλημμυρική πεδιάδα ποταμού», αναφέρει. Αυτό ισχύει τόσο για ιδιώτες όσο και για εταιρικούς πελάτες.

Η Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS), η εταιρεία βιομηχανικών ασφαλίσεων του Ομίλου, έχει επίσης καταγράψει απώλειες εκτός των χαρτογραφημένων πλημμυρικών πεδιάδων ποταμών. Αυτές οι απώλειες είναι συχνά μεγαλύτερες. Ο κ. Thomas Heintz, σύμβουλος κινδύνων περιουσίας στην AGCS, συνιστά στις εταιρείες να προετοιμάζονται για τέτοια φυσικά γεγονότα με ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης από πλημμύρες ή σχέδιο επιχειρηματικής συνέχειας για τη μείωση των πιθανών απωλειών. «Τα τρέχοντα γεγονότα δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να σκεφτόμαστε και την επιχειρηματική συνέχεια», προσθέτει.

Οι επιχειρήσεις είναι γενικά καλύτερα ασφαλισμένες έναντι φυσικών κινδύνων από ό,τι τα νοικοκυριά. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, μόνο το 46% περίπου των σπιτιών είναι ασφαλισμένο για πλημμύρες και έντονες βροχοπτώσεις. «Η παραδοσιακή ασφάλιση περιουσίας για επιχειρήσεις συνήθως περιλαμβάνει προστασία από φυσικούς κινδύνους», εξηγεί ο κ. Jürgen Wiemann, Regional Head of Property της AGCS στη Γερμανία. «Ως ασφαλιστές, πρέπει να περιμένουμε μια αυξανόμενη έκθεση σε πλημμύρες στο μέλλον, ειδικά μετά από δυνατή βροχή», επισημαίνει. «Αναμένουμε, επίσης, ότι αυτό θα έχει αντίκτυπο στη δυνατότητα ανάληψης κινδύνων. Οι πελάτες που μας πείθουν ότι έχουν κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου θα έχουν ένα πλεονέκτημα όταν αγοράζουν ασφαλιστική κάλυψη».

Η πλημμύρα του Ιουλίου συγκρίνεται συχνά με την πλημμύρα του Έλβα το 2002. Είναι δικαιολογημένη η σύγκριση; «Κάθε πλημμύρα είναι διαφορετική και μοναδική», διευκρινίζει ο κ. Wenigmann. «Η πλημμύρα του Έλβα διήρκησε αρκετές ημέρες και ήταν κατά μήκος ενός μεγάλου ποταμού, οπότε υπήρχε περισσότερος χρόνος για προετοιμασία και προειδοποιήσεις. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, χάθηκαν λιγότερες ζωές στην πλημμύρα του Έλβα. Το μετεωρολογικό σύστημα Bernd, από την άλλη πλευρά, δυστυχώς αιφνιδίασε τους περισσότερους κατοίκους».

Ο Όμιλος Allianz αναλαμβάνει επί του παρόντος ένα βάρος ακαθάριστων αποζημιώσεων ύψους €1,1 δισ. για τις ζημιές από τις πλημμύρες του Ιουλίου, σε όλη τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Αυτό το ποσό περιλαμβάνει απαιτήσεις από βιομηχανικούς πελάτες της AGCS. Το μεγαλύτερο μερίδιο αυτού του ποσού, περίπου €700 εκατ. μεικτά, η Allianz το έχει διαθέσει για τους ασφαλισμένους της στη Γερμανία. Η AGCS αναμένει πληρωμές αποζημιώσεων άνω των €100 εκατ. για πληγείσες επιχειρήσεις στη δυτική Γερμανία και τη Μπενελούξ.

Συγκριτικά, η Allianz πλήρωσε €917 εκατ. για την πλημμύρα του Έλβα το 2002. Εάν ληφθούν υπόψη οι αυξήσεις των τιμών, η αξία σήμερα είναι €1,76 δισ. «Επομένως, ανάλογα με την αξία που θα επιλέξετε για να αποτιμήσετε την πλημμύρα του 2002, την αξία της εποχής εκείνης ή την τρέχουσα, οι πλημμύρες του Bernd είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέχρι στιγμής σε ολόκληρη την ιστορία της Allianz», υπογραμμίζει ο κ. Thorsten Fromhold, Head of Portfolio Management & Retrocession στην Allianz Re.

Ανάγκη για δράση

Η ξαφνική πλημμύρα του Ιουλίου ήταν φέτος μία μόνο από τις πολλές φυσικές καταστροφές. Διάφορα ακραία καιρικά φαινόμενα συνέβησαν σε όλο τον κόσμο, είτε πρόκειται για το σφοδρό χαλάζι στην Ευρώπη τον Ιούνιο είτε για το κύμα καύσωνα στις ΗΠΑ. Αν και γίνονται προσπάθειες για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, δεν υπάρχουν άμεσες λύσεις σε αυτές τις φυσικές καταστροφές. Αυτό που μπορεί να βοηθήσει είναι η προετοιμασία για την καλύτερη αντιμετώπισή τους και την ελαχιστοποίηση της απώλειας ζωών και περιουσίας. «Χρειάζεται κρατική υποστήριξη, ειδικά όσον αφορά τους κινδύνους από ισχυρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες», αναφέρει ο κ. Klaus-Peter Roehler, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Allianz SE και υπεύθυνος για την ασφάλιση στις γερμανόφωνες χώρες και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. «Οι αυστηροί περιορισμοί δόμησης στις πλημμυρικές περιοχές, καθώς και η αντιπλημμυρική προστασία και η διαχείριση της λεκάνης απορροής των ποταμών έχουν κεντρικό ρόλο».

Για τον ρόλο των ασφαλιστικών εταιρειών, προσθέτει: «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι καλύπτονται όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα σε περίπτωση ζημιάς. Γι’ αυτό, εμείς στη Γερμανία πρέπει να συνεργαστούμε με πολιτικούς, για να προωθήσουμε σθεναρά την ασφάλιση έναντι φυσικών κινδύνων για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Εξάλλου, οι ζημιές που προκαλούνται από τη δυνατή βροχή μπορεί να συμβούν οπουδήποτε. Αυτό απαιτεί κοινές προσπάθειες από το κράτος, την ασφαλιστική βιομηχανία και τα άτομα. Μια βιώσιμη λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει στοιχεία όπως ατομική πρόληψη, εντατική αντιπλημμυρική προστασία, επανεξέταση του οικοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, συστήματα προειδοποίησης και διάσωσης, ασφαλιστικές λύσεις για τον γενικό πληθυσμό που θα είναι οικονομικά προσιτές, καθώς και, εάν είναι απαραίτητο, εκπτώσεις για τα ατομικά μέτρα προφύλαξης».

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News