Η υποκατάσταση των ασφαλιστικών φορέων στην αποζημίωση

Η αυξανόμενη κινητικότητα των οχημάτων και ειδικά αυτών που προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες αναδεικνύει, σε περιπτώσεις εμπλοκής σε ατύχημα, πλήθος ειδικών ζητημάτων, τα οποία αναγκαστικά εμπλέκουν και τη συνδρομή κανόνων Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου, αλλά και διακρατικών συμβάσεων. Για τον λόγο αυτόν, σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται μεγάλη προσοχή κατά τον χειρισμό τους, για την αποφυγή απώλειας δικαιωμάτων και απαιτήσεων από τον νόμο και τις συμβάσεις ασφάλισης.

Σημαντική επίδραση στις περιπτώσεις αυτές έχει η Διμερής Σύμβαση για την κοινωνική ασφάλιση και την ανεργία, η οποία επικυρώθηκε από τη χώρα μας με τον νόμο 4259/1962. Σχετικά, ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση κατά την οποία ΙΧΕ αυτοκίνητο, ασφαλισμένο σε ασφαλιστική εταιρεία στην Ελλάδα, προκάλεσε με υπαιτιότητά του τραυματισμό και, σαν συνέπεια αυτού, τον θάνατο Γερμανού υπηκόου, άμεσα ασφαλισμένου σε γερμανικό ασφαλιστικό φορέα, ο οποίος προέβη στις οφειλόμενες παροχές στη σύζυγο του θανόντος, με συνέπεια να υποκαθίσταται από τον νόμο στα δικαιώματα για την ασφαλιστική αποζημίωση (δημοσίευση ΝΟΜΟΣ Εφ.Αθ. 1403/2022, απόσπασμα).

(…) Κατά το άρθρο 25 ΑΚ, οι ενοχές από σύμβαση ρυθμίζονται από το δίκαιο στο οποίο έχουν υποβληθεί τα μέρη και αν δεν υπάρχει τέτοιο, εφαρμόζεται το δίκαιο που αρμόζει στη σύμβαση από το σύνολο των ειδικών συνθηκών. Κατά, δε, το άρθρο 26 του ίδιου Κώδικα, οι ενοχές από αδίκημα διέπονται από το δίκαιο της πολιτείας, όπου διαπράχθηκε το αδίκημα. Από τον συνδυασμό των διατάξεων αυτών, προκύπτει ότι, όταν στα δικαιώματα του δανειστή από αδικοπραξία υποκαθίσταται από τον νόμο (ex lege) φορέας κοινωνικής ασφάλισης ή αλλοδαπό δημόσιο ή τρίτος γενικά, που έχει υποχρέωση να ικανοποιήσει και ικανοποίησε τον δανειστή, η νόμιμη υποκατάσταση τούτου στα δικαιώματα του δανειστή, εάν δεν υπάρχει άλλη συμβατική δέσμευση της πολιτείας, διέπεται, όχι από το δίκαιο της πολιτείας όπου διαπράχθηκε το αδίκημα, αφού στην περίπτωση αυτή πρόκειται για νόμιμη εκχώρηση της απαίτησης, η δε αξίωση του τρίτου έχει άμεσο έρεισμα τον νόμο και δεν απορρέει από την αδικοπραξία, αλλά από το δίκαιο που διέπει τη σχέση στην οποία στηρίζεται η ικανοποίηση του δανειστή από τον τρίτο, δηλαδή το δίκαιο που διέπει τη σχέση κοινωνικής ασφάλισης ή τη σχέση της δημόσιας υπηρεσίας με τον δανειστή και γενικά τη σχέση η οποία στηρίζει την υποκατάσταση του τρίτου στα δικαιώματα του δανειστή από αδικοπραξία. Το δίκαιο αυτό θεωρούμενο ως lex causae της υποκατάστασης θα εφαρμοστεί κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 25 ΑΚ (ΟλΑΠ 19/1995 ΕλλΔνη 1995.1533). Στο άρθρο 53 της διμερούς σύμβασης «περί κοινωνικής ασφαλείας και ασφαλίσεως κατά της ανεργίας», η οποία καταρτίστηκε μεταξύ της Ελλάδος και της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και ακολούθως κυρώθηκε με το Ν.Δ. 4259/1962, έχει δε ισχύ νόμου, ορίζεται ότι «1. Εάν πρόσωπον, το οποίον συμφώνως προς τας διατάξεις του ενός εκ των συμβαλλομένων μερών δικαιούται παροχών λόγω βλάβης ήτις επήλθεν εις την περιοχήν δικαιοδοσίας του ετέρου συμβαλλομένου μέρους, έχει κατά τις διατάξεις του συμβαλλομένου τούτου μέρους αξίωσιν εναντίον τρίτου διά την αποκατάστασιν της βλάβης, η αξίωσις αποκαταστάσεως μεταβιβάζεται βάσει των ισχυουσών, διά τον υπόχρεον φορέα, διατάξεων εις τον φορέα τούτον. 2. Εφόσον ο υπόχρεος φορεύς έχει συμφώνως προς τας ισχύουσας δια τούτον διατάξεις άμεσον αξίωσιν εναντίον τρίτου, το έτερον συμβαλλόμενο μέρος αναγνωρίζει ταύτην». Από την παραπάνω ρύθμιση που έχει ισχύ νόμου και περιέχει κανόνα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου προκύπτει ότι, σε περίπτωση που, συνεπεία ατυχήματος, το οποίο συνέβη στην Ελλάδα, υπέστη σωματική βλάβη πρόσωπο ή θανατώθηκε πρόσωπο, το οποίο είναι ασφαλισμένο σε γερμανικό φορέα κοινωνικής ασφάλισης (ανεξάρτητα αν αυτό έχει την ελληνική ή τη γερμανική ιθαγένεια) και δικαιούται, κατά το γερμανικό δίκαιο, που διέπει την ασφάλιση, κοινωνικές παροχές, για τη βλάβη που επήλθε από το ατύχημα, από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα, ο τελευταίος έχει κατά του τρίτου υπόχρεου προς αποζημίωση κατά το ελληνικό δίκαιο και για απόληψη των παροχών, τις οποίες υποχρεούται να καταβάλει στον ασφαλισμένο ή σε περίπτωση θανάτου του σε άλλα δικαιούμενα πρόσωπα, αξίωση. Η αξίωση αυτή είναι άμεση και ευθεία κατά του υπόχρεου σε αποζημίωση τρίτου, αν και εφόσον με τη μορφή αυτή αναγνωρίζεται από το γερμανικό δίκαιο (…).

Θεόδωρος Κουτσούμπας, Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής, [email protected]
Σε συνεργασία με το περιοδικό ΣΥΝήΓΟΡΟΣ

Ακολουθήστε την ασφαλιστική αγορά στο Google News