Φόρο – Κίνητρα στην Ασφάλιση Περιουσίας: Αλήθειες και… μύθοι

Του Παναγιώτη Στρατή, Οικονομολόγου, Μέτοχου του Γραφείου Πραγματογνωμόνων «Πασκάλ & Στρατής Α.Ε.»

Η έκπτωση του ποσού ασφάλισης από το φορολογητέο εισόδημα είναι ένα από τα κυρίαρχα αιτήματα του κλάδου της ιδιωτικής ασφάλισης προς την Πολιτεία. Μάλιστα, η υιοθέτηση του αιτήματος συχνά προβάλλεται ως πανάκεια, που θα οδηγήσει στην αύξηση του εντυπωσιακά χαμηλού ποσοστού των ασφαλισμένων κατοικιών. Είναι όμως έτσι; Μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά ως ουσιαστικό κίνητρο ασφάλισης της κατοικίας και υπό ποιες προϋποθέσεις;

Η άποψη του κ. Παναγιώτη Στρατή επί του θέματος, αλλά και τα στοιχεία που παραθέτει στην επιχειρηματολογία του, έχουν ειδικό βάρος και ιδιαίτερη αξία.

Έπειτα από επέλευση καταστροφικού γεγονότος από καιρικά και φυσικά φαινόμενα στην Ελλάδα, αρχίζουν συζητήσεις για τις ζημιές που προκλήθηκαν σε περιουσίες που σε συντριπτικό ποσοστό ήταν ανασφάλιστες.

Ακολουθούν συζητήσεις με επαναφορά και παλαιών προτάσεων για το πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των ανασφάλιστων περιουσιών και ειδικότερα των ανασφάλιστων κατοικιών.

Κυρίαρχη πρόταση από πλευράς εκπροσώπων ομάδας ιδιοκτητών ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) είναι η παροχή φορολογικών κινήτρων για τις ασφαλίσεις περιουσιών.

Η πρόταση αυτή υποβάλλεται ως αίτημα προς την Πολιτεία και από την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος τα τελευταία χρόνια, κατά τη διάρκεια των ετήσιων Γενικών Συνελεύσεών της και όχι μόνο.

Από πλευράς Πολιτείας και μεμονωμένων πολιτικών προσώπων επαναλαμβανόμενη είναι η υπόσχεση περί παροχής φορολογικών κινήτρων για τις ασφαλίσεις περιουσιών.

Και για να ακριβολογούμε: ως φορολογικό κίνητρο δεν νοείται κάτι διαφορετικό από έκπτωση από το ετήσιο φορολογικό εισόδημα, ως δαπάνη ολόκληρου (ή ποσοστού;) του ετήσιου ποσού που απαιτείται για την ασφάλιση της κατοικίας του φορολογούμενου.

Και ποιο είναι το ποσόν αυτό της έκπτωσης που θα παρακινήσει – οδηγήσει τον φορολογούμενο να ασφαλίσει την κατοικία του;

Το μέσο ετήσιο ποσόν ασφάλισης οικοδομής τυπικής κατοικίας 100 τ.μ. σε τιμή αντικατάστασης καινουργούς προς €1.000,00/τ.μ.,  για όλους τους κινδύνους και όχι μόνο τους καταστροφικούς, ανέρχεται σε ποσόν μικρότερο των €200,00.

Το ποσόν αυτό των €200,00 περίπου θα έχουν δικαίωμα να εκπέσουν ως δαπάνη (εάν αποφασιστεί από την Πολιτεία) από το φορολογητέο εισόδημα οι φορολογούμενοι ιδιοκτήτες κατοικίας 100 τ.μ.

Το ύψος του ποσού ωφέλειας του φορολογούμενου – ιδιοκτήτη από την έκπτωση της δαπάνης αυτής από το φορολογητέο εισόδημα, σχετίζεται άμεσα με την ισχύουσα κλίμακα φορολογίας εισοδημάτων.

Το έτος 2019 υποβλήθηκαν στην εφορία 6.469.044 δηλώσεις. Από το σύνολο αυτό των υποβληθεισών δηλώσεων:

• Ποσοστό 58,9% από τις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2019ενσωματώνουν εισοδήματα χαμηλότερα των €10.000,00. Μάλιστα, το 1/3 από αυτές (ποσοστό επί του συνόλου 21% περίπου) ενσωματώνουν εισοδήματα κάτω των €1.000,00 τον χρόνο (ενώ ποσοστό 9,9% είναι μηδενικές).
• Ποσοστό 24,5% από τις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το έτος 2019 ενσωματώνουν εισοδήματα από €10.001,00 έως €20.000,00 τον χρόνο.

Στην πρώτη κατηγορία (εισοδήματα έως €10.000,00), ο φορολογικός συντελεστής είναι 9% επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος, οπότε το όφελος από την έκπτωση της δαπάνης των €200,00 ασφάλισης της κατοικίας ανέρχεται σε €200,00 x 9% = €18,00.

Για τους φορολογούμενους μισθωτούς και συνταξιούχους της κατηγορίας αυτής φορολογητέου εισοδήματος, το όφελος της έκπτωσης είναι σχεδόν μηδενικό αφού από τις €10.000,00 φορολογητέου εισοδήματος το ποσό έως €9.000,00 είναι απαλλασσόμενο.

Για τη δεύτερη κατηγορία (εισοδήματα από €10.001,00 έως €20.000,00), ο φορολογικός συντελεστής είναι 22% επί του φορολογητέου εισοδήματος, οπότε το όφελος από την έκπτωση της δαπάνης των €200,00 ασφάλισης της κατοικίας ανέρχεται για το κλιμάκιο αυτό εισοδήματος σε:

€200,00 x 22% = €44,00, στο οποίο αυτό ποσόν εάν προστεθούν τα €18,00 του πρώτου κλιμακίου θα έχουμε συνολικό όφελος από την έκπτωση της δαπάνης των €200,00 ασφάλισης της κατοικίας €18,00 + €44,00 = €62,00. Για τους μισθωτούς και συνταξιούχους το ποσό αυτό περιορίζεται στα €44,00.

Όπως προαναφέρθηκε, στα δύο αυτά κλιμάκια δηλωθέντων εισοδημάτων αντιστοιχούν ποσοστά φορολογουμένων:

• Κλιμάκιο εισοδήματος από 0 έως €10.000,00 ποσοστό φορολογουμένων: 58,9%
• Κλιμάκιο εισοδήματος από €10.001,00 έως €20.000,00 ποσοστό φορολογουμένων: 24,5%
• Συνολικό ποσοστό φορολογουμένων με εισόδημα έως €20.000,00: 83,4%

Με αιτία την πανδημία, τις αναστολές συμβάσεων μισθωτών, τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού που δεν φορολογούνται, τις μειώσεις ενοικίων και τα κλειστά και περιορισμένης λειτουργίας καταστήματα με αποφάσεις της Πολιτείας, το ποσοστό του 83,4%, όπως προέκυψε παραπάνω, είναι αναμενόμενο τα επόμενα χρόνια να είναι μεγαλύτερο. Ήδη, για τα εισοδήματα του 2020 και 2021 υπολογίζεται ότι το συνολικό ποσοστό των φορολογούμενων με δηλωθέντα εισοδήματα έως €20.000,00 θα είναι μεγαλύτερο του 90%.

Και προκύπτει το εύλογο ερώτημα:

Ένα ποσό κυμαινόμενο από €18,00 έως €62,00 είναι από μόνο του κίνητρο για τον Έλληνα φορολογούμενο ιδιοκτήτη κατοικίας 100 τ.μ. να τρέξει να ασφαλίσει την κατοικία του;

Από μόνο του, ως ποσό έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα, δεν νομίζω ότι μπορεί να επιτύχει τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Το κίνητρο αυτό της έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα το αποδυναμώνει περαιτέρω και ο χρόνος είσπραξής του από τον φορολογούμενο, αφού το όλο ποσό της ασφάλισης το καταβάλλει πριν από την έναρξη του έτους ασφάλισης και θα έχει τη δυνατότητα της είσπραξής του, ως επιστροφή ή μειωμένη καταβολή φόρου, το δεύτερο εξάμηνο της επόμενης χρονιάς.

Κατά την άποψή μου, η έκπτωση του ποσού ασφάλισης από το φορολογητέο εισόδημα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως μοναδικό κίνητρο ασφάλισης της κατοικίας, με τελική επιδίωξη την καθολικότητα της ασφάλισης των κατοικιών.

Το κίνητρο της έκπτωσης του ποσού ασφάλισης της κατοικίας (ολόκληρου ή ποσοστού αυτού) από το ποσόν της ετήσιας υποχρέωσης του ιδιοκτήτη καταβολής του ΕΝΦΙΑ θα είναι πιο αποτελεσματικό. Η έκπτωση από τον ΕΝΦΙΑ απευθύνεται στους ιδιοκτήτες κατοικίας και όχι στους φορολογούμενους εισοδήματος γενικά που μπορεί να μην κάνουν καθόλου δήλωση ή μπορεί να είναι και αφορολόγητοι και η ωφέλεια για τον ιδιοκτήτη γίνεται άμεσα αντιληπτή, αφού θα αφορά μείωση άμεσης υποχρέωσης καταβολής και όχι αναμονή επιστροφής ή συμψηφισμού.

Σε κάθε περίπτωση των κινήτρων προς ασφάλιση της περιουσίας πρέπει να προηγηθούν οι αναφορές στην αναγκαιότητα της ασφάλισης και όχι στην υποχρεωτικότητα αυτής, που στην Ελλάδα δεν μπορεί να υιοθετηθεί ούτε να επιβληθεί.

---

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News