Affidea: Πώς συνδέεται η απώλεια βάρους με τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ

Ο Όμιλος διαγνωστικών κέντρων Affidea μας ενημερώνει για τα αίτια, τα συμπτώματα και τις διαγνωστικές εξετάσεις της μη Αλκοολικής Στεατοηπατίτιδας (Non Alcoholic Steatohepatitis-NASH).

| Tου Ιωάννη Πετρίδη, MD, PhD, Γαστρεντερολόγου-Ηπατολόγου του Ομίλου διαγνωστικών κέντρων Affidea, με Εξειδίκευση στην Ηπατολογία των Μεταμοσχεύσεων στο ερευνητικό κέντρο ISMETT-IRCCS του University of Pittsburgh Medical Center |

H μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) είναι μια νόσος του ήπατος η οποία χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση λίπους (λιπίδια) στο ήπαρ. Σε αντίθεση με την ηπατική στεάτωση, το γνωστό σε όλους μας «λιπώδες ήπαρ», χαρακτηρίζεται από μια πιο σοβαρή πάθηση, κατά την οποία το ήπαρ υπόκειται σε φλεγμονώδεις διεργασίες, δημιουργία ουλών και θάνατο των ιστών (νέκρωση), που αλλάζουν μόνιμα τη λειτουργικότητά του. Οφείλεται σε υπερφόρτωση του μεταβολισμού των ηπατικών κυττάρων, που παλεύουν με μεγαλύτερη ποσότητα λίπους σε σχέση με αυτή που μπορούν να απορρίψουν. Είναι μια χρόνια ασθένεια, που μπορεί να εξελιχθεί στο στάδιο της κίρρωσης του ήπατος και να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια.

Ποια είναι τα αίτια της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας;

Τα αίτια της στεατοηπατίτιδας δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητά. Συχνά σχετίζεται με υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια και τον διαβήτη. Είναι συχνό σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς. Φαίνεται βέβαιο ότι αρκετοί παράγοντες θα συμβάλουν, συμπεριλαμβανομένης μιας φλεγμονώδους διαδικασίας που προκαλείται από τοξικές πρωτεΐνες που βλάπτουν τα ηπατικά κύτταρα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη ενδείκνυται, επίσης, μεταξύ των αιτιών αυτής της παθολογίας.

Μεταξύ άλλων, ευθύνονται και οι συγκεκριμένες αιτίες: δίαιτες πολύ πλούσιες σε λίπος, η χρήση κάποιων φαρμάκων, ορμονικές διαταραχές.

Ποια είναι τα συμπτώματα της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας;

Τα συμπτώματα είναι συχνά σιωπηλά. Η ασθένεια εξελίσσεται, επίσης, για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να παρουσιάζει συγκεκριμένα σημεία ή σημάδια αρρώστιας.

Τα συμπτώματα της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας περιλαμβάνουν κούραση, αδυναμία και απώλεια βάρους. Σε προχωρημένα στάδια, τα συμπτώματα είναι πιο σχετικά. Έτσι, μπορούμε να έχουμε πυρετό, κοιλιακό άλγος, απώλεια όρεξης, ναυτία και έμετο, ίκτερο, νευρικά προβλήματα, όπως σύγχυση, άγχος, ταραχή. Τέλος, σε πιο προχωρημένα στάδια, μπορεί να εμφανιστούν μια σειρά από σοβαρές επιπλοκές, όπως: πυλαία υπέρταση, ηπατική ανεπάρκεια, κιρσοί, ασκίτης, ηπατική εγκεφαλοπάθεια.

Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα;

Η πρόληψη αυτού του τύπου ασθένειας είναι δύσκολο να προγραμματιστεί. Έχει αποδειχθεί, όμως, ότι βοηθά σημαντικά η διατήρηση μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, ακολουθώντας μια δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά, τρώγοντας ψάρια και καταναλώνοντας πολλά φρούτα και λαχανικά, καθώς και η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους. Είναι εξίσου σημαντικό να ακολουθείται ένας υγιεινός τρόπος ζωής με μέτρια, αλλά τακτική σωματική δραστηριότητα.

Διάγνωση

Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, όπως και η απλή στεάτωση, είναι μια ασυμπτωματική κατάσταση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ασθένεια ανακαλύπτεται τυχαία ή μπορεί να αποδειχθεί λόγω εμφάνισης επιπλοκών. Αυτό σημαίνει ότι έχει ήδη προχωρήσει σε προχωρημένα στάδια.
Οι εξετάσεις για τη διάγνωση είναι:

• Εξετάσεις αίματος, με αναζήτηση των ηπατικών ενζύμων τρανσαμινασών. Αυτά είναι τα ένζυμα που υποδεικνύονται με τις συντομογραφίες GOT (ή ALT) και GPT (ή AST).
• Υπερηχογράφημα κοιλίας. Το τυπικό σημάδι της στεάτωσης είναι το λεγόμενο «φωτεινό ήπαρ», που ονομάζεται έτσι λόγω της ανώμαλης φωτεινότητας στην αντιστοιχία του οργάνου στις εικόνες που εμφανίζονται με τον υπέρηχο.
• Αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία (MRI).

Εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και ο μαγνητικός συντονισμός μπορούν να αναγνωρίσουν ένα μεγεθυμένο και λιπώδες ήπαρ (ηπατομεγαλία και στεάτωση), αλλά δεν λένε τίποτα για την παρουσία μιας φλεγμονώδους κατάστασης. Επομένως, για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση, είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί βιοψία ήπατος. Η ιστολογική εξέταση δείχνει βλάβες παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στην αλκοολική ηπατίτιδα, συμπεριλαμβανομένων γενικά των μεγάλων σταγόνων λίπους, και μας επιτρέπει να ποσοτικοποιήσουμε την παρουσία και τη σοβαρότητα της ηπατικής ίνωσης. Η βιοψία ήπατος είναι το πιο αξιόπιστο μέσον για τη διάγνωση της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας (NASH), ιδιαίτερα για την εκτίμηση του σταδίου της ίνωσης, που αποτελεί βασικό προγνωστικό παράγοντα.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, η χρήση μη επεμβατικών μεθόδων για την εκτίμηση της ηπατικής ίνωσης έχουν μπει σε καθημερινή χρήση και αποτελούν τεράστια ανάγκη στη σύγχρονη ηπατολογία, προκειμένου να διαστρωματωθεί ο κίνδυνος του ασθενούς για προχωρημένη και προοδευτική ηπατική νόσο, χωρίς να διατρέχουμε κίνδυνο επιπλοκών από επεμβατικές μεθόδους. Ως εκ τούτου, αρκετές τεχνικές απεικόνισης έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες που έχουν δείξει υψηλή απόδοση στην αξιολόγηση της ηπατικής ίνωσης. Μία από αυτές είναι η ηπατική ελαστογραφία, η οποία μετρά την ελαστικότητα του ηπατικού ιστού και εντοπίζει οποιαδήποτε αύξηση της ίνωσης. Αυτό το φαινόμενο συνίσταται στην αύξηση του σκληρού ουλώδους ιστού, που αντικαθιστά τον ελαστικό ιστό του υγιούς ήπατος και είναι η κύρια συνέπεια μιας χρόνιας ηπατικής νόσου. Αρκεί να αναφέρουμε ότι, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, το μόνο εργαλείο για την αξιολόγηση της ίνωσης ήταν η βιοψία: μια επεμβατική διαδικασία, μερικές φορές επώδυνη και επιβαρυμένη με κίνδυνο επιπλοκών, μη αναπαραγώγιμη σε περιορισμένο χρονικό διάστημα και ικανή να δώσει δείγμα ηπατικού ιστού μερικώς.

Η συγκεκριμένη τεχνική επιτρέπει γρήγορη και ανώδυνη διάγνωση, με υψηλή διαγνωστική ακρίβεια. Παρόμοια με τον υπέρηχο, με τη χρήση ανιχνευτή υπερήχων στο ύψος των πλευρών του ασθενούς και μέσω της υπερηχογραφικής εικόνας, γίνονται μετρήσεις του οργάνου. Αυτή η επέμβαση είναι επαναλαμβανόμενη με την πάροδο του χρόνου, μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε την έκταση της ίνωσης και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλους τους ασθενείς, ακόμα κι αν έχουν βηματοδότη ή είναι έγκυες. Αυτό το τεστ επιτρέπει, επομένως, την πρόληψη, αξιολόγηση και παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας του ήπατος σε άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, όπως ιογενής ηπατίτιδα, δυσμεταβολική στεάτωση, αλκοολική ηπατική νόσο, αυτοάνοση ηπατίτιδα, και είναι σήμερα το καλύτερο εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση της κίρρωσης.

Θεραπείες

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία. Οι στατίνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με αυτοπεποίθηση για τη μείωση της LDL χοληστερόλης και την πρόληψη του καρδιαγγειακού κινδύνου. Ομοίως, μελέτες έχουν δείξει ότι τα n-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA) μειώνουν τόσο τα λιπίδια στο πλάσμα και στο ήπαρ, χωρίς ακόμα να υπάρχουν επίσημα δεδομένα που να υποστηρίζουν τη χρήση τους στην κλινική καθημερινότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι θεραπείες για τον διαβήτη είναι επίσης αποτελεσματικές στη θεραπεία της στεάτωσης. Αν και δεν μπορούν να γίνουν σταθερές συστάσεις, η χρήση της πιογλιταζόνης (γνωρίζοντας όμως ότι η χορήγησή της πέρα του διαβήτη θεωρείται “off label”) ή της βιταμίνης Ε ή ο συνδυασμός τους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη NASH.

Φαρμακολογική θεραπεία θα πρέπει να προορίζεται για ασθενείς με NASH με σημαντική ίνωση (στάδιο F2 και άνω). Ασθενείς με λιγότερο σοβαρή ασθένεια, αλλά σε υψηλό κίνδυνο εξέλιξης της νόσου (δηλ. με διαβήτη, επίμονα αυξημένη ALT, υψηλή νεκροφλεγμονή), θα μπορούσαν, επίσης, να είναι υποψήφιοι για φαρμακολογική θεραπεία, για πρόληψη επιδείνωσης της νόσου. Φυσικά, είναι απαραίτητη η βελτίωση της διατροφής. Έτσι, συνιστάται:

• Μείωση στην κατανάλωση λιπών, αλκοόλ και σακχάρων.
• Μείωση στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
• Περισσότερη σωματική δραστηριότητα, μέτρια και τακτική.
• Μείωση σωματικού βάρους.
• Κατανάλωση περισσότερων φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως.

Ακολουθήστε την Ασφαλιστική Αγορά στο Google News