Ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών και αναδυόμενες αγορές

Από άποψη οικονομικής απόδοσης, οι χώρες που ανήκουν στις λεγόμενες αναδυόμενες αγορές επηρεάζονται υπερβολικά από τις ζημιές λόγω φυσικών καταστροφών. Την ίδια στιγμή, η ασφάλιση έναντι αυτών των κινδύνων έχει ιδιαίτερη οικονομική σημασία γι’ αυτές τις χώρες. 

Η άποψη αυτή υποστηρίζεται έντονα από τα στοιχεία έρευνας της Munich Re και μιας επιστημονικής μελέτης που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Wurzburg, η οποία βασίστηκε σε δεδομένα απωλειών που αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων NatCatSERVICE της Munich Re.

Παγκοσμίως, οι ζημιές από φυσικές καταστροφές έχουν αυξηθεί σημαντικά από το 1980, λόγω κυρίως της αύξησης των οικονομικών μεγεθών. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από την αστικοποίηση παράκτιων και παραποτάμιων περιοχών, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μεγαλύτερη συχνότητα ζημιών λόγω φυσικών φαινομένων σε ορισμένες περιοχές.

Σαφής απόδειξη των παραπάνω αποτελούν οι αναδυόμενες αγορές, που έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά από φυσικές καταστροφές. Για παράδειγμα, έρευνα του Τμήματος Οικονομικών Ερευνών της Munich Re διαπίστωσε ότι, στις αναδυόμενες αγορές, οι άμεσες απώλειες από φυσικές καταστροφές ανήλθαν συνολικά κατά μέσο όρο περίπου στο 2,9% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ετησίως. Στις εκβιομηχανισμένες χώρες, το μέγεθος αυτό ήταν της τάξης του 0,8% και στις αναπτυσσόμενες 1,3%. Πρόσφατα σημαντικά παραδείγματα από μεγάλες άμεσες απώλειες σε αναδυόμενες χώρες ήταν οι πλημμύρες το 2011 στην Ταϊλάνδη (φωτ.), με άμεσες απώλειες US$43 δις, 12% του ΑΕΠ, και ο σεισμός στη Χιλή το 2010 (άμεσες απώλειες US$ 30 δις, 14% του ΑΕΠ).

«Μολονότι οι αναδυόμενες χώρες έχουν ήδη μια σχετικά σημαντική κεφαλαιακή βάση, συχνά δεν διαθέτουν τους πόρους ή την απαραίτητη αποτελεσματικότητα στη διοίκησή τους, ώστε να βελτιώσουν την προστασία τους από τις συνέπειες των φυσικών καταστροφών –για παράδειγμα, με τη βοήθεια διαρθρωτικών μέτρων. Στην κορυφή όλων βρίσκεται η αστικοποίηση των παράκτιων περιοχών, οι οποίες στην Ασία, για παράδειγμα, αντιμετωπίζουν μεγάλους κινδύνους λόγω των κυκλώνων. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τις δυσανάλογες επιβαρύνσεις που υφίστανται οι χώρες αυτές από φυσικές καταστροφές», επισημαίνει ο κ. Michael Menhart, Επικεφαλής Οικονομολόγος της Munich Re.

Εμπειρικές μελέτες σαν εκείνες που πραγματοποιούνται από τους οικονομολόγους  της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών δείχνουν ότι οι μεγάλες φυσικές καταστροφές μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν απώλειες πλούτου μακροπρόθεσμα, καθώς ακόμη και μια εξαιρετική οικονομική ανάπτυξη, που οδηγείται από την ανασυγκρότηση, δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις ζημίες και τις απώλειες πλούτου που συνέβησαν στο παρελθόν. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας που μπορούν να προσφέρουν οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές αγορές στην ανάκαμψη μιας χώρας μετά από μια φυσική καταστροφή. Κατά συνέπεια, μία χαμηλότερη ασφαλιστική πυκνότητα μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο κατά κεφαλήν δημόσιο χρέος, λόγω μεγάλων φυσικών καταστροφών.

Επιπρόσθετα, η μελέτη του Πανεπιστημίου Wurzburg, που υποστηρίχτηκε από το Τμήμα Οικονομικών Ερευνών της Munich Re, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι από οικονομική άποψη οι αναδυόμενες χώρες ωφελούνται περισσότερο από την ασφάλιση καταστροφικών κινδύνων. Κατ’ αρχάς,  η ασφάλιση έχει έναν έμμεσο τρόπο να ελαχιστοποιεί τις συνέπειες των ζημιών, καθώς τα ασφάλιστρα είναι ένα κίνητρο για τη λήψη μέτρων πρόληψης. Τα ασφάλιστρα τιμολογούν τον κίνδυνο και σε περίπτωση καταστροφής, οι απώλειες είναι περιορισμένες, επειδή οι ασφαλιστικές παροχές υποστηρίζουν άμεσα την ανοικοδόμηση.

Ο κ. LudgerArnoldussen, μέλος του Δ.Σ. της Munich Re και υπεύθυνος για την περιοχής της Ασίας-Ειρηνικού, επισημαίνει σχετικά: «Η μελέτη επιβεβαιώνει πόσο σημαντικό είναι για τις ταχέως αναπτυσσόμενες αναδυόμενες αγορές να αναπτύξουν έναν ισχυρό ασφαλιστικό τομέα και να προωθήσουν την ιδιωτική ασφάλιση. Σε πολλές χώρες, η συνεργασία του δημόσιου και του  ιδιωτικού τομέα είναι εύλογη, προκειμένου να βελτιωθεί η ασφαλιστική διείσδυση και έτσι να αυξηθεί η οικονομική προστασία από τις συνέπειες των φυσικών καταστροφών. Ειδικότερα, η ασφαλιστική προστασία μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις επακόλουθες των φυσικών καταστροφών ζημιές, υποστηρίζοντας μια ταχύτερη και πιο ολοκληρωμένη επιστροφή σε μια κανονική οικονομική και κοινωνική κατάσταση».

Η Munich Re συμμετέχει ήδη σε επιδοτούμενες από το κράτος ασφαλιστικές λύσεις, σε χώρες όπως το Μεξικό, η Ταϊβάν, η Τουρκία, η Ρουμανία και μια σειρά από κράτη της Καραϊβικής.