Οι προβλέψεις της Swiss Re για τις Ευρωεκλογές

Σύμφωνα με τη Swiss Re, οι ευρωσκεπτικιστές πρόκειται να κερδίσουν τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο. Ο βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος στην οικονομική και χρηματοπιστωτική αγορά θα είναι περιορισμένος. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η άνοδος των λαϊκιστικών και των σκεπτικιστικών δυνάμεων της ΕΕ σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσε να επηρεάσει την πολιτική της ΕΕ, αλλά και περιπλέξει τη διεθνή συνεργασία, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης.

Με βάση τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, οι αναλυτές της Swiss Re αναμένουν οι επικείμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) να προκαλέσουν δύο κύριες μετατοπίσεις.

Πρώτον, μια ενίσχυση της θέσης των σκεπτικιστών, με τα λαϊκιστικά κόμματα της ΕΕ να καταλαμβάνουν περίπου το ένα τρίτο των εδρών στο ΕΚ.

Δεύτερον, απώλεια της απόλυτης πλειοψηφίας των δύο μεγάλων κομματικών σχηματισμών που κυριάρχησαν στην ΕΕ εδώ και πολλά χρόνια: του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και της κεντροαριστερής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D).

Μεταξύ 23 και 26 Μαΐου 2019, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ θα εκλέξουν τους αντιπροσώπους στους στο ΕΚ για τη νέα νομοθετική περίοδο 2019-2024.

Υποθέτοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξέλθει από την ΕΕ το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2019, οι έδρες του Ευρωκοινοβουλίου θα μειωθούν από 751 σε 705, με ορισμένες από τις πρώην έδρες του Ηνωμένου Βασιλείου να ανακατανεμηθούν σε υποεκπροσωπούμενες χώρες.

Μετά τις εκλογές, το Ευρωκοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα διορίσουν επίσης μία νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Περιορισμένος ο αντίκτυπος της ανόδου των ευρωσκεπτικιστών σε επίπεδο ΕΕ…

Κατά την άποψη της Swiss Re, η ισχυρότερη εκπροσώπηση των ευρωσκεπτικιστών τόσο από το δεξιό όσο και από το πολύ αριστερό πολιτικό φάσμα στο Ευρωκοινοβούλιο θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο σε επίπεδο ΕΕ. «Συχνά, τα κόμματα αυτά έχουν ελάχιστα κοινά συμφέροντα ή πολιτικές αξίες, πέρα από την απόρριψη της ΕΕ. Ως εκ τούτου, δεν θα είναι σε θέση να σχηματίσουν κρίσιμη μάζα και είναι απίθανο να διοριστούν σε θέσεις-κλειδιά στις διάφορες επιτροπές που επηρεάζουν την πολιτική ατζέντα και κατεύθυνση του Ευρωκοινοβουλίου», σημειώνεται στο Economic Insights του Swiss Re Institute, στις 21 Μαρτίου.

Την ίδια στιγμή, η φιλοευρωπαϊκή συμμαχία των Φιλελευθέρων και των Δημοκρατών (ALDE) ενδέχεται να ενισχυθεί από το γαλλικό κόμμα En Marche και το ισπανικό κόμμα Ciudadanos, περιορίζοντας περαιτέρω την επιρροή του ευρωσκεπτικισμού.

…αλλά δεν πρέπει να υποτιμάται η επιρροή τους

Ωστόσο, η Swiss Re εκτιμά ότι δεν πρέπει να υποτιμάται η αυξανόμενη επιρροή των λαϊκιστικών κομμάτων στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Η ισχυρή υποστήριξη του λαϊκισμού στις εκλογές του Ευρωκοινοβουλίου αντικατοπτρίζει τις πολιτικές μεταβολές σε εθνικό επίπεδο, που τελικά επηρεάζουν επίσης την πολιτική της ΕΕ. Καταρχάς, οι υπάρχουσες ευρωσκεπτικιστικές κυβερνήσεις, όπως της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Ιταλίας και της Πολωνίας, έχουν ήδη φωνή και ψήφο στο Συμβούλιο της ΕΕ.

Δεύτερον, αν η υποστήριξη του κόσμου στις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις συνεχίσει να αυξάνεται, ακόμη και οι φιλοευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενδέχεται να πιεστούν για να τροποποιήσουν ορισμένες υπέρ της ΕΕ πολιτικές θέσεις.

Και τρίτον, τα αποτελέσματα των εκλογών του ΕΚ θα μπορούσαν να έχουν άμεσες συνέπειες σε εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής εκλογών στην Ιταλία, σε περίπτωση αύξησης των ψήφων του κόμματος της Lega.

Οι τυχόν επιπτώσεις για τους ασφαλιστές, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αυξημένου ρυθμιστικού/κανονιστικού κατακερματισμού, θα γίνουν επίσης εμφανείς μακροπρόθεσμα.

Ποιος θα εκλέξει τον νέο Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;

Ο διορισμός μιας νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής αμέσως μετά τις εκλογές του ΕΚ παρέχει στις κυβερνήσεις των ευρωσκεπτικιστών μια πρώτη ευκαιρία να αφήσουν το σημάδι τους, καθώς κάθε κράτος μέλος προτείνει τον υποψήφιό του για την Επιτροπή. Οι Επίτροποι από μεγαλύτερα κράτη μέλη, όπως η Πολωνία ή η Ιταλία, είναι πιο πιθανό να λάβουν σημαντικά πολιτικά χαρτοφυλάκια. Εναπόκειται στο Συμβούλιο της ΕΕ (όλα τα κράτη μέλη) και στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (περιορισμένη πλειοψηφία) να εγκρίνει τον κατάλογο των 27 Επιτρόπων.

Η πιθανή απώλεια της μακράς απόλυτης πλειοψηφίας της συμμαχίας Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και Σοσιαλιστών/Δημοκρατών θα επηρεάσει την εκλογή του νέου Προέδρου της Επιτροπής. Το ΕΚ εκλέγει τον Πρόεδρο βάσει πρότασης του Συμβουλίου της ΕΕ.

Ελλείψει πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο, η Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών/Δημοκρατών ενδέχεται να χρειαστεί να λάβει υπόψη τις προτιμήσεις άλλων κομμάτων, ιδίως του ενισχυμένου ALDE.

Δεν είναι λοιπόν βέβαιο ότι το ΕΛΚ θα μπορέσει να εξασφαλίσει την προεδρία της Επιτροπής, παρά τις μεγάλες πιθανότητες να είναι και πάλι η μεγαλύτερη ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου.

Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία του διορισμού μπορεί να είναι πιο περίπλοκη και να πάρει περισσότερο χρόνο από ό,τι στο παρελθόν.

Πώς θα επηρεαστούν αγορές και διεθνής συνεργασία

Αποκλείοντας τυχόν απροσδόκητα γεγονότα («tail risk events»), όπως μια απλή πλειοψηφία των ευρωσκεπτικιστών, οι αναλυτές της Swiss Re δεν περιμένουν βραχυπρόθεσμα επιπτώσεις στις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αγορές από τις ευρωεκλογές. Οι τυχόν επιπτώσεις για τους ασφαλιστές, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αυξημένου ρυθμιστικού/κανονιστικού κατακερματισμού, θα γίνουν επίσης εμφανείς μακροπρόθεσμα.

Η συνεχής στροφή σε εθνικιστικές πολιτικές ατζέντες μπορεί, ωστόσο, να περιπλέξει τη διεθνή συνεργασία και την εξεύρεση λειτουργικών λύσεων για τις πολυάριθμες πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Αυτές αφορούν ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η μετανάστευση, η άμυνα και η διακυβέρνηση της νομισματικής ένωσης.

Επιπλέον, η ικανότητα της ΕΕ να αντιδράσει ρεαλιστικά και αποφασιστικά κατά την επόμενη κρίση –ό,τι μπορεί να είναι αυτή– θα μπορούσε να επηρεαστεί από την αύξηση των εσωτερικών ρηγμάτων, οδηγώντας σε δυνητικά βαθύτερες και μεγαλύτερες κρίσεις, εκτιμά η Swiss Re. Παράλληλα, τονίζει ότι οι λαϊκίστικες κυβερνήσεις τείνουν να είναι λιγότερο προβλέψιμες όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διεύρυνση των περιθωρίων κινδύνου των κρατικών ομολόγων.

Τέλος, ο αυξανόμενος εθνικισμός εκτιμάται ότι μπορεί να παρεμποδίσει τη γεωπολιτική επιρροή της ΕΕ σε μια εποχή μεγάλων ανταγωνισμών εξουσίας, όταν απαιτείται μια ισχυρή και ενιαία θέση περισσότερο από ποτέ.